bip
Znamy wyniki konkursu „Zabytek Zadbany” 2024
Powrót
grafika
Data publikacji: 30 czerwca 2024

24 czerwca 2024 roku rozstrzygnięto tegoroczną edycję konkursu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany”. Jury konkursu, na podstawie zgłoszeń, zweryfikowanych przez pracowników Narodowego Instytutu Dziedzictwa, dokonało oceny i wyboru nagrodzonych obiektów. W tegorocznej edycji konkursu zostało ocenionych 67 zabytków, 18 z nich zostało nagrodzonych.  

„Zabytek Zadbany” to ogólnopolski konkurs Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków, którego procedurę organizacyjną prowadzi Narodowy Instytut Dziedzictwa. Jego głównym celem jest promocja i upowszechnianie najlepszych prac konserwatorskich, budowlanych, rewitalizacyjnych i adaptacyjnych zrealizowanych zgodnie z najważniejszymi standardami badawczymi i wykonawczymi.

Konkurs szczyci się wieloletnią tradycją – rozstrzygany jest corocznie od prawie 50 lat. O miano laureatów i wyróżnionych ubiegać się mogą właściciele i zarządcy zabytkowych nieruchomości, którzy wzorowo i konsekwentnie prowadzą działania – badawcze, rewitalizacyjne, konserwatorskie i budowlane. Pracownicy Narodowego Instytutu Dziedzictwa przeprowadzają ocenę zgłoszeń oraz przygotowują eksperckie opinie. Ostatecznej oceny dokonuje Jury konkursu powołane przez Generalnego Konserwatora Zabytków, w którego skład wchodzą  specjaliści w dziedzinie konserwacji i ochrony zabytków.

Konkurs rozstrzygany jest w siedmiu kategoriach:

a) utrwalenie wartości zabytkowej obiektu,
b) rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie
i pałacowe),
c) adaptacja obiektów zabytkowych,
d) architektura i budownictwo drewniane,
e) zabytki techniki (w tym budownictwo przemysłowe i inżynieryjne),
f) zabytek dostępny,
g) kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem.

W 2024 roku została wprowadzona do konkursu nowa kategoria „zabytek dostępny”, która dedykowana jest pracom przeprowadzonym z uwzględnieniem rozwiązań służących przystosowaniu zabytków dla osób ze szczególnymi potrzebami.

W tegorocznej edycji konkursu „Zabytek Zadbany” zgłoszono 78 obiektów – 67 z nich przeszło etap oceny formalnej. Przeprowadzone przy nich prace badawcze, konserwatorskie, adaptacyjne i pielęgnacyjno-porządkowe zostały poddane ocenie merytorycznej przez specjalistów NID, a w nowo wprowadzonej kategorii „Zabytku dostępnego” także przez specjalistów Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej (w zakresie rozwiązań dla osób ze szczególnymi potrzebami).

Ostateczną ocenę zgłoszonych do konkursu prac i werdykt o przyznaniu nagród „Zabytek Zadbany” podejmuje Jury konkursu powołane przez Generalnego Konserwatora Zabytków. Jury składa ze specjalistów w dziedzinie konserwacji i ochrony zabytków.

Jury konkursu „Zabytek Zadbany” w edycji 2024:

  • prof. dr hab. arch. Małgorzata Rozbicka, architekt, w latach 2013-2017 dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, wykładowca Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, przewodnicząca Jury
  • dr hab. szt. Monika Bogdanowska, prof. PK, konserwator dzieł sztuki, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa, wykładowca Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki, wiceprzewodnicząca Jury
  • dr hab. inż. Wojciech Eckert, prof. UZ, inżynier budownictwa, wykładowca Wydziału Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Uniwersytetu Zielonogórskiego, do 2023 roku kierownik NID Oddziału Terenowego w Zielonej Górze
  • dr Małgorzata Gwiazdowska, historyk sztuki, w latach 1996-2018 Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie
  • dr Jerzy Ilkosz, historyk sztuki, w latach 2000-2022 dyrektor Muzeum Architektury we Wrocławiu
  • dr Maciej Prarat, konserwator zabytkoznawca, wykładowca Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
  • dr hab. Miron Urbaniak, prof. UWr, zastępca dyrektora Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, ekspert w dziedzinie zabytków techniki

W tegorocznej edycji Jury obradowało w składzie:

  • prof. dr hab. inż. arch. Małgorzata Rozbicka, przewodnicząca
  • dr hab. Monika Bogdanowska, wiceprzewodnicząca
  • dr Małgorzata Gwiazdowska
  • dr Jerzy Ilkosz
  • dr Maciej Prarat
  • dr hab. Miron Urbaniak

W 2024 roku przyznano 18 nagród w 6 kategoriach. 8 zabytków otrzymało tytuł laureata konkursu „Zabytek Zadbany”. Wyróżnienia przyznano 10 obiektom.

Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu

Dwa równorzędne tytuły laureatów przyznano:

  • Miastu Jelenia Góra za kompleksowe prace konserwatorskie w zespole willi secesyjnej Maxa Erfurta w Jeleniej Górze, wykonane na podstawie wszechstronnych badań konserwatorskich, które pozwoliły na wydobycie i zachowanie wysokich walorów architektonicznych i artystycznych zespołu

Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, laureat Miasto Jelenia Góra, fot. NID/ ZZ OT Wrocław
Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, laureat Miasto Jelenia Góra, fot. NID/ ZZ OT Wrocław
  • Miastu Nowy Dwór Mazowiecki za kompleksowe prace budowlane i konserwatorskie przeprowadzone z pełnym poszanowaniem substancji zabytkowej i formy architektonicznej kasyna oficerskiego w Twierdzy Modlin oraz za staranność i konsekwencję w przywracaniu historycznej kompozycji jego elewacji i wystroju wnętrz
Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, laureat Miasto Nowy Dwór Mazowiecki, fot. NID/ ZZ OT Warszawa
Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, laureat Miasto Nowy Dwór Mazowiecki, fot. Miasto Nowy Dwór Mazowiecki
Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, laureat Miasto Nowy Dwór Mazowiecki, fot. Miasto Nowy Dwór Mazowiecki

Wyróżnienia w kategorii utrwalenia wartości zabytkowej obiektu przyznano:

  • Miastu Łódź za prace konserwatorskie przeprowadzone z pełnym poszanowaniem oryginalnej substancji kamienicy rezydencjonalnej Hilarego Majewskiego w Łodzi, w wyniku których uratowano zdekapitalizowany obiekt wraz z jego wystrojem i wyeksponowano walory artystyczne zabytku
Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, wyróżnienie Miasto Łódź, fot. Miasto Łódź
Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, wyróżnienie Miasto Łódź, fot. Miasto Łódź
  • Zborowi w Szczecinie Kościoła Chrześcijan Baptystów Rzeczypospolitej Polskiej za prace budowlane i konserwatorskie przeprowadzone w budynku z kaplicą baptystów w Szczecinie, które pozwoliły na zachowanie integralności zabytku oraz wydobycie jego walorów artystycznych i użytkowych.
Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, wyróżnienie Zbór w Szczecinie Kościoła Chrześcijan Baptystów Rzeczypospolitej Polskiej, fot. NID/ ZZ OT Szczecin
Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu, wyróżnienie Zbór w Szczecinie Kościoła Chrześcijan Baptystów Rzeczypospolitej Polskiej, fot. NID/ ZZ OT Szczecin

Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu

Tytuł laureata przyznano:

  • Muzeum w Lewkowie – Zespołowi Pałacowo-Parkowego za kompleksowe prace budowlane, konserwatorskie i rewaloryzacyjne w cennym zespole pałacowo-parkowym doby klasycyzmu w Lewkowie, które przywróciły mu dawną świetność i pozwoliły na całościowe udostępnienie mieszkańcom i turystom.
Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu, laureat Muzeum w Lewkowie – Zespół Pałacowo-Parkowy,
fot. NID/ ZZ OT Poznań
Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu, laureat Muzeum w Lewkowie – Zespół Pałacowo-Parkowy,
fot. NID/ ZZ OT Poznań

Wyróżnienia w kategorii rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu przyznano:

  • Gminie Twardogóra za przeprowadzenie prac zabezpieczających i restauratorskich, dzięki którym zachowano zgodnie z zasadami konserwatorskimi oryginalną substancję i formę trwałej ruiny pałacu w zespole pałacowo-parkowym w Goszczu oraz w pełni udostępniono obiekt zwiedzającym
Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu, wyróżnienie Gmina Twardogóra, fot. NID/ ZZ OT Wrocław
Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu, wyróżnienie Gmina Twardogóra, fot. NID/ ZZ OT Wrocław
  • Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie za konsekwentną, etapową realizację prac, dzięki którym zabezpieczono i udostępniono ruiny zamku Lipowiec w Babicach oraz utrwalono je w miejscowym krajobrazie kulturowym.
Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu, wyróżnienie Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie,
fot. NID/ ZZ OT Kraków
Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu, wyróżnienie Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie, fot. Michał Wolarek
Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu, wyróżnienie Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie,
fot. Michał Wolarek

Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych

Tytuł laureata przyznano:

  • Euro Styl Montownia – Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością za prace konserwatorskie i adaptacyjne przeprowadzone z dużym szacunkiem dla oryginalnej formy architektonicznej i substancji materialnej budynku produkcyjno-magazynowego na terenie dawnej Stoczni Gdańskiej, obecnie Montowni Lofts & Experience, z zachowaniem w obiekcie historycznych nawarstwień oraz licznych oryginalnych detali i urządzeń.
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, laureat Euro Styl Montownia – Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
fot. Euro Styl Montownia – Spółka z o.o.
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, laureat Euro Styl Montownia – Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
fot. Euro Styl Montownia – Spółka z o.o.

Wyróżnienia w kategorii adaptacji obiektów zabytkowych przyznano:

  • Kampinoskiemu Parkowi Narodowemu za przywrócenie właściwego stanu technicznego, zachowanie historycznego charakteru i formy architektonicznej zespołu drewnianej zabudowy leśniczówki w Granicy oraz nadanie mu nowych funkcji użytkowych
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, wyróżnienie Kampinoski Park Narodowy, fot. NID/ ZZ OT Warszawa
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, wyróżnienie Kampinoski Park Narodowy, fot. NID/ ZZ OT Warszawa
  • Gminie Olkusz za wysoki poziom wykonanych prac budowlanych i konserwatorskich oraz udaną adaptację do nowych funkcji budynku dawnego starostwa – wraz z piwnicami kwartału królewskiego – i gotyckich piwnic ratuszowych w Olkuszu,
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, wyróżnienie Gmina Olkusz, fot. Gmina Olkusz
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, wyróżnienie Gmina Olkusz, fot. Gmina Olkusz
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, wyróżnienie Gmina Olkusz, fot. NID/ ZZ OT Kraków
  • Uniwersytetowi WSB Merito w Poznaniu za prace budowlane i konserwatorskie oraz przystosowanie historycznych budynków pokoszarowych przy ul. Franciszka Ratajczaka 1 i 3 w Poznaniu do nowej funkcji biurowo-dydaktycznej i współczesnych wymogów funkcjonalno-użytkowych.
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, wyróżnienie Uniwersytet WSB Merito w Poznaniu, fot. NID/ ZZ OT Poznań
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, wyróżnienie Uniwersytet WSB Merito w Poznaniu, fot. NID/ ZZ OT Poznań
Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych, wyróżnienie Uniwersytet WSB Merito w Poznaniu, fot. NID/ ZZ OT Poznań

Kategoria architektury i budownictwa drewnianego

Tytuł laureata przyznano:

  • Parafii Rzymskokatolickiej Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzepinie za pełne rozpoznanie badawcze, wzorcowe prace konserwatorsko-restauratorskie przeprowadzone z wykorzystaniem tradycyjnych technik budowlanych i za zachowanie autentyzmu substancji zabytkowej kościoła filialnego Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej.
Kategoria architektury i budownictwa drewnianego, laureat Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzepinie,
fot. NID/ ZZ OT Zielona Góra
Kategoria architektury i budownictwa drewnianego, laureat Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzepinie,
fot. NID/ ZZ OT Zielona Góra

Wyróżnienia w kategorii architektury i budownictwa drewnianego przyznano:

  • Uzdrowisku Goczałkowice-Zdrój – Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością za uczytelnienie wartości zabytkowych, przywrócenie pierwotnej funkcji oraz poprawę stanu technicznego i walorów estetycznych pawilonu Starej Pijalni w Goczałkowicach-Zdroju
Kategoria architektury i budownictwa drewnianego, wyróżnienie Uzdrowisko Goczałkowice-Zdrój – Spółka z o.o.,
fot. NID/ ZZ OT Katowice
Kategoria architektury i budownictwa drewnianego, wyróżnienie Uzdrowisko Goczałkowice-Zdrój – Spółka z o.o.,
fot. NID/ ZZ OT Katowice
  • Lasom Miejskim – Warszawa za prace budowlane i konserwatorskie wykonane z zastosowaniem dawnych rozwiązań materiałowych i konstrukcyjnych, z poszanowaniem pierwotnej formy, wystroju i wyposażenia wnętrz leśniczówki przy ul. Rydzowej 1 w Warszawie,
Kategoria architektury i budownictwa drewnianego, wyróżnienie Lasy Miejskie – Warszawa, fot. NID/ ZZ OT Warszawa
Kategoria architektury i budownictwa drewnianego, wyróżnienie Lasy Miejskie – Warszawa, fot. NID/ ZZ OT Warszawa
  • Parafii Rzymskokatolickiej Świętej Anny w Jaktorowie za prace budowlane i konserwatorskie w kościele parafialnym Świętej Anny w Jaktorowie, w wyniku których zatrzymano procesy destrukcji nietypowej zdwojonej konstrukcji ścian oraz wyeksponowano wartości estetyczne i artystyczne obiektu.
Kategoria architektury i budownictwa drewnianego, wyróżnienie Parafia Rzymskokatolicka Świętej Anny
w Jaktorowie, fot. Iwona Żerebiło
Kategoria architektury i budownictwa drewnianego, wyróżnienie Parafia Rzymskokatolicka Świętej Anny w Jaktorowie,
fot. Iwona Żerebiło

Kategoria zabytków techniki

Tytuł laureata  przyznano:

  • Zabytkowej Kopalni Ignacy w Rybniku za staranne prace budowlane i konserwatorskie, przeprowadzone z poszanowaniem historycznej substancji i formy budowlanej nadszybia i maszynowni szybu Kościuszko oraz za zachowanie i przywrócenie do pełnej sprawności unikatowego wyposażenia technologicznego.
Kategoria zabytków techniki, laureat Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku, fot. NID/ ZZ OT Katowice
Kategoria zabytków techniki, laureat Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku, fot. NID/ ZZ OT Katowice

Kategoria specjalna właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkiem

Dwa równorzędne tytuły laureatów przyznano:

  • Marianowi Wołkowskiemu-Wolskiemu za pieczołowite przebadanie, rozpoznanie, konserwację i restaurację lamusa dworskiego – parteru dawnego dworu wieżowego w Hawłowicach Górnych, dzięki czemu ocalono przed zniszczeniem oraz ujawniono wyjątkową wartość historyczną i artystyczną obiektu, a zabytek udostępniono zwiedzającym
Kategoria specjalna właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkami, laureat Marian Wołkowski-Wolski, Hawłowice Górne, 
fot. WUOZ Przemyśl
Kategoria specjalna właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkami, laureat Marian Wołkowski-Wolski, Hawłowice Górne,
fot. WUOZ Przemyśl
Kategoria specjalna właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkami, laureat Marian Wołkowski-Wolski, Hawłowice Górne,
fot. NID/ ZZ OT Rzeszów
  • Gminnemu Ośrodkowi Kultury w Pszczewie za wieloletnią, systematyczną opiekę oraz angażowanie lokalnej społeczności w zabezpieczenie i utrwalenie wartości Domu Szewca, zabytku wyjątkowego w krajobrazie architektonicznym Pszczewa.
Kategoria specjalna właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkami, laureat Gminny Ośrodek Kultury w Pszczewie, fot. NID/ ZZ OT Zielona Góra
Kategoria specjalna właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkami, laureat Gminny Ośrodek Kultury w Pszczewie,
fot. NID/ ZZ OT Zielona Góra

Jury nie przyznało nagród w nowo utworzonej kategorii „Zabytek dostępny”, która pojawiła się po raz pierwszy w tegorocznej edycji Konkursu.

Informujemy, że w związku ze zmianą regulaminu konkursu w edycji 2024 uroczysta gala wręczenia nagród odbędzie się w terminie do 30 września bieżącego roku. Więcej informacji o konkursie publikujemy na stronie: https://nid.pl/konkursy/zabytek-zadbany/

Wszystkim nagrodzonym serdecznie gratulujemy!

Załącznik: Regulamin konkursu

Skip to content