6 lipca na „Wzgórzu Zamkowym” w Kielcach odbyło się uroczyste otwarcie siódmej odsłony wystawy „Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa”. Wystawie towarzyszyła konferencja „Znane i mniej znane dziedzictwo kulturowe regionu świętokrzyskiego”.
W ramach obchodów swojego jubileuszu, Narodowy Instytut Dziedzictwa organizuje spotkania w 15 miastach w Polsce. Spotkaniom towarzyszą kolejne odsłony wystawy plenerowej pt. „Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa” oraz konferencje, których celem jest prezentacja zakresu działań Instytutu oraz osiągnięć placówek terenowych. Wydarzenie w Kielcach to siódmy przystanek na trasie. Uroczystość otworzyła dr Monika Bogdanowska – zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa, która podkreśliła, że:
– Mówimy o 60 latach Narodowego Instytutu Dziedzictwa, ale tak naprawdę mówimy o instytucji, która zmieniała swoje nazwy, natomiast nie zmieniła idei. Ta idea ma swoje korzenie jeszcze w roku 1918, kiedy Polska odzyskała niepodległość. Jedno z pierwszych rozporządzeń Rady Regencyjnej było związane z inwentaryzowaniem dóbr kultury, które ocalały po I wojnie światowej. Na froncie, w obszarze oddziaływania walk, w niektórych miejscowościach, ubytek – jeżeli chodzi o substancje zabytkowe – sięgał nawet do 80%. Rozpoczęto wielkie dzieło inwentaryzacji zabytków, które trwało do czasu II wojny światowej. Przyszła II wojna i doszło do kolejnych zniszczeń. Wówczas od nowa trzeba było podjąć działania w kierunku inwentaryzacji i rozpoznania zasobów, a także ochrony zasobów dziedzictwa narodowego. Teraz doszliśmy do momentu, kiedy pojawiają się zupełnie nowe wyzwania. Jednym z ostatnich organizmów w ramach Narodowego Instytutu Dziedzictwa jest centrum pomocy kultury dla Ukrainy, dlatego że tam też są dzieła, zabytki, które wymagają naszego wsparcia i naszej pomocy. Instytut na bieżąco reaguje na te wyzwania, które się pojawiają w ramach realizacji swojej misji.
Słowa uznania w kierunku zespołu Narodowego Instytutu Dziedzictwa skierował Wojewoda Świętokrzyski – Zbigniew Koniuszy, który zauważył, że:
– Sztuką jest doprowadzić do pewnego symbiotycznego związku między tym co było, tym co jest, a tym co będzie. Nie możemy kosztem historii zyskiwać choćby nowych terenów, burzyć tego, co było naszą tożsamością i odwołaniem się do tego, jacy byliśmy. Aby to dobrze robić potrzebna jest grupa ludzi, którzy reprezentują różne profesje: od prawniczych, poprzez archeologiczne, inżynierskie i wiele innych. I to oddział kielecki robi w znakomity sposób. Bardzo dziękuję za Waszą działalność, bo Wasza ewolucja mówi o jednym – takie spektrum rzeczy ciągle narasta. Z kolejnymi funkcjami i przekształceniami przybywało Wam pracy. I tej pracy Wam w dalszym ciągu będzie przybywać, czego Wam życzę, bo to znaczy, że jesteście potrzebni. I oby nie było nigdy takiego czasu, że Narodowy Instytut Dziedzictwa nie będzie potrzebny.
W otwarciu uczestniczyli między innymi Andrzej Będkowski – Marszałek Województwa Świętokrzyskiego, Joanna Modra – Świętokrzyski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Marek Maciągowski – dyrektor naukowy Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej, gospodarz miejsca, oraz przedstawiciele innych instytucji współpracujących z Pracownią Terenową NID w Kielcach.
Kieleckiej uroczystości towarzyszyła również konferencja “Znane i mniej znane dziedzictwo kulturowe regionu świętokrzyskiego”, która odbyła się w siedzibie Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach. Część prelekcyjną otworzył Włodzimierz Pedrycz, kierownik Pracowni Terenowej NID w Kielcach, który podkreślił, że:
– Misja NID to nie tylko dokumentowanie zabytków i propagowanie o nich wiedzy, ale przede wszystkim promocja szeroko pojętego dziedzictwa kulturowego, które jest bardzo ważne dla tożsamości narodu, zwłaszcza w obliczu różnych zagrożeń. Misją tą jest również dbanie o wizerunek kultury, nieulegający aktualnym modom, ale ten, który może przynieść chlubę nam jako Polakom. W tej chwili nasz ośrodek funkcjonujący pod nazwą Pracownia Terenowa Narodowego Instytutu Dziedzictwa składa się z wysoce specjalistycznego cztero-pięcioosobowego zespołu, który gromadzi specjalistów z różnych dziedzin. Opracowujemy opinie przede wszystkim dla Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, jak i dla Ministerstwa. Są to opinie dotyczące spraw nieoczywistych i dlatego wymagają wiedzy wysoko specjalistycznej oraz znajomości przepisów prawnych.
Uczestnicy konferencji mieli okazję zgłębienia wiedzy na temat zabytków archeologicznych regionu świętokrzyskiego, zaprezentowanych przez dr hab. Marka Florka z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Bogusław Paprocki – były kierownik Biura Dokumentacji Zabytków opowiedział przybyłym o potrzebie i wykorzystywanych metodach w procesie klasyfikacji i ewidencji zabytków. Prof. dr hab. Waldemar Kowalski z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach przygotował prelekcję na temat staropolskiej kulturze w inskrypcjach i ich znaczeniu dla współczesnej kultury. O stanie badań nad dziedzictwem przemysłowym Staropolskiego Okręgu Przemysłowego opowiedział prof. dr hab. Jerzy Szczepański z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Wśród zaproszonych ekspertów znalazła się również zastępca dyrektora Muzeum Narodowego w Kielcach Magdalena Klamka, która opowiedziała o procesie przywracania świetności dawnej rezydencji biskupiej. Z kolei Łukasz Młynarski z kieleckiego NID, podzielił się z uczestnikami wiedzą na temat weryfikacji i monitoringu ruchomych i nieruchomych zabytków województwa świętokrzyskiego. Konferencję zakończyło wystąpienie dr Niny Glińskiej z Pracowni Terenowej NID w Kielcach, której prelekcja dotyczyła weryfikacji stanowisk archeologicznych i rozpoznawaniu dziedzictwa niematerialnego w województwie świętokrzyskim.
Kieleckie wydarzenie zakończyło zwiedzanie Skarbca Katedralnego w katedrze pw. NPM przy ul. Jana Pawła II oraz Muzeum Narodowego w Kielcach mieszczącego się w dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich przy ul. Zamkowej.
Wystawę „Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa” w Kielcach można oglądać codziennie do 31 lipca 2022 r. A już 12 lipca wystawa „Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa” zostanie otwarta dla zwiedzających w Katowicach.
Jubileusz Narodowego Instytutu Dziedzictwa odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Pana Andrzeja Dudy.
Wydarzenia organizowane w ramach Jubileuszu 60 lat misji NID są finansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Patron medialny Jubileuszu 60 lat misji NID:
