Pomniki historii

O pomnikach historii

Pomnik historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W treści prezydenckiego rozporządzenia określa się cechy zabytku świadczące o jego szczególnej wartości, precyzyjnie wyznacza jego granice i zamieszcza schematyczną mapę z lokalizacją i granicami obiektu.

Pomniki historii, oprócz znaczenia dla polskiego dziedzictwa kulturowego, powinny wyróżniać się m.in. znaczeniem ponadregionalnym, dużymi wartościami historycznymi, naukowymi i artystycznymi, być utrwalone w świadomości społecznej i stanowić źródło inspiracji dla kolejnych pokoleń. Do tego prestiżowego grona mogą dołączać krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, dzieła architektury i budownictwa oraz ich zespoły, dzieła budownictwa obronnego, zabytki techniki, parki i ogrody, cmentarze, miejsca upamiętniające wydarzenia historyczne bądź związane z działalnością wybitnych osobistości lub instytucji oraz zabytki archeologiczne. Inaczej mówiąc, lista pomników historii to najcenniejszy zasób dziedzictwa materialnego naszego kraju. Są to zabytki, z których możemy być dumni i które są wizytówką naszego dziedzictwa na arenie międzynarodowej. To właśnie z tej listy Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wybiera obiekty zgłaszane do wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Uznanie danego zabytku za pomnik historii zaproponowano już w 1962 roku, w ustawie o ochronie dóbr kultury. Zgodnie z tym aktem prawnym, w ten sposób wyróżniony mógł zostać zabytek nieruchomy o szczególnej wartości dla kultury narodowej.

Na początku lat dziewięćdziesiątych ówcześni członkowie Rady Ochrony Zabytków, w składzie profesorów: Janusza Bogdanowskiego, Mariana Arszyńskiego, Jerzego Łozińskiego, Adama Miłobędzkiego i Michała Kobusiewicza, opracowali listę 100 obiektów spełniających kryteria opracowane dla miejsc światowego dziedzictwa z uwzględnieniem aspektu historycznego związanego z dziejami Polski. Na tej podstawie przygotowano pierwszą listę i 8 września 1994 roku, ówczesny Prezydent RP, Lech Wałęsa wydał zarządzenia ustanawiające pierwsze w Polsce pomniki historii. Wpisy uporządkowano alfabetycznie, i tak na pierwszej pozycji pojawił się Biskupin. Kolejne pozycje to Jasna Góra w Częstochowie, zespół katedralny we Fromborku, XVII-wieczny zespół miejski w Gdańsku, katedra w Gnieźnie, Kazimierz Dolny, historyczny zespół miasta Krakowa, neolityczna kopalnia w Krzemionkach, zamek w Malborku, Ostrów Lednicki, Stare i Nowe Miasto w Toruniu, historyczny zespół miasta z traktem królewskim i Wilanowem w Warszawie, kopalnia soli w Wieliczce, zespół historycznego centrum Wrocławia oraz historyczny zespół miasta w Zamościu. W sumie 8 września 1994 roku pomnikami historii zostało 15 zabytków.

W ustawie z 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami dodano, że pomnikiem historii może zostać nie tylko zabytek nieruchomy wpisany do rejestru, ale również park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury.

Rekordowym rokiem był 2017 roku, kiedy lista pomników historii poszerzyła się o 21 obiektów, co było związane z projektem „100 Pomników Historii na 100-lecie odzyskania niepodległości”.

Procedura

Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Prezydent RP, na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w drodze rozporządzenia, uznaje za pomnik historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury (art. 15.1). Minister składa taki wniosek po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytków (art.15.2). Procedurę i kryteria wyboru popników historii dookreśla dokument: Kryteria i procedury uznawania obiektu za Pomnik Historii, przyjęty i zarekomendowany do stosowania w 2005 r. przez Radę Ochrony Zabytków, który zawiera również wzór dokumentacji zgłoszenia.

Procedurę uznawania za pomnik historii prowadzi Narodowy Instytut Dziedzictwa w imieniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do NID spływają pisma wnioskowe i dokumentacje oraz opinie Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków dotyczące danych wniosków. NID poddaje zgłoszenia szczegółowej analizie formalnej i merytorycznej oraz wizytuje kandydujący zabytek w celu zapoznania się z jego obecnym stanem zachowania, sposobem utrzymania, użytkowania itp. Konkluzje w postaci opinii co do zasadności propozycji uznania obiektu za pomnik historii przekazywane są pod obrady działającej przy Ministrze Rady Ochrony Zabytków. Członkowie Rady podczas posiedzeń dyskutują nad poszczególnymi kandydaturami i głosują za lub przeciw udzieleniu im swojej rekomendacji. Po uzyskaniu rekomendacji Rady, Minister występuje do Prezydenta RP o uznanie danego zabytku za pomnik historii, natomiast NID opracowuje projekt rozporządzenia wraz z uzasadnieniem i załącznikiem graficznym, który przekazywany jest Kancelarii Prezydenta RP za pośrednictwem MKiDN. Jeśli wniosek Ministra uzyska akceptację, procedurę zamyka podpisanie rozporządzenia przez Prezydenta RP i publikacja dokumentu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Do pobrania:

Kryteria wyboru

Procedury wyboru

Wzór dokumentacji zgłoszenia

Identyfikacja wizualna pomników historii

Pomniki historii posiadają własne logo wraz z Księgą Znaku. Logo we wszystkich dopuszczalnych wersjach wraz z Księgą Znaku jest własnością NID, który posiada prawa autorskie do jego wykorzystywania.

W celu każdorazowego wykorzystania znaku promocyjnego należy uzyskać zgodę Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Materiały graficzne należy przesyłać na adres: promocja@nid.pl.

Logo powinno być stosowane przez właścicieli, zarządców i opiekunów pomników historii. Można je wykorzystać do oznaczenia obiektu w terenie oraz we wszelkich publikacjach tradycyjnych i internetowych mających na celu popularyzację zabytku o najwyższej randze w kraju. Znak graficzny ma za zadanie przybliżyć społeczeństwu pojęcie Pomnika Historii i wzmożyć zainteresowanie oznaczonymi tym znakiem obiektami.

Narodowy Instytut Dziedzictwa przekazuje bezpłatnie logo pomników historii, z zastrzeżeniem jego użytkowania zgodnie z Księgą Znaku (Logo manual), która określa warunki korzystania z logo, jego konstrukcję, pola ochrony, dopuszczalne wersje kolorystyczne jak również wzór tablic, służących do oznakowania obiektów uznanych przez Prezydenta RP za pomnik historii.

Mamy nadzieję, że przekazany Państwu znak graficzny okaże się przydatnym narzędziem w dobrym zarządzaniu najcenniejszymi dla polskiej kultury zabytkami.

Do pobrania:

Księga znaku “Pomnik Historii”

Logo “Pomnik Historii” (pliki eps)

Logo “Pomnik Historii” (pliki png, jpg, tif, pdf)

Aktualna lista pomników historii

Obecnie za pomniki historii uznano 131 zabytków.

Wszystkie obiekty opisane są na portalu zabytek.pl, gdzie dostępna jest również mapa pomników historii.

Poniżej prezentujemy listę w kolejności alfabetycznej.

Kontakt

Dział Pomników Historii
tel. +48 22 551 56 67
e-mail: nid@nid.pl

Do pobrania

Mapa pomników historii w formacie pdf

Pomniki historii – obiekty

Pomniki historii – mapa interaktywna

←Powrót

Aktualności

Mamy już 123 Pomniki Historii

lut 3, 2023

2 lutego weszło w życie rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z którym, krakowska Nowa Huta, zespół kolegiaty w Opatowie,...

Stoczek Klasztorny – Sanktuarium Matki Pokoju nowym pomnikiem historii

sty 3, 2023

Decyzją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Stoczek Klasztorny – Sanktuarium Matki Pokoju został uznany za pomnik historii. Jest to 6. taki obiekt...

Kościół p.w. św. Jakuba Ap. w Małujowicach nowym pomnikiem historii

gru 5, 2022

23 listopada weszło w życie rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym, kościół parafialny pod wezwaniem św. Jakuba...

Gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie nowym Pomnikiem Historii

cze 30, 2022

W dniu 28 czerwca 2022 r. Prezydent RP podpisał rozporządzenie o uznaniu za Pomnik Historii gmachu dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i...



Logotypy NID

Pobierz znaki promocyjne Narodowego Instytutu Dziedzictwa



Księgarnia NID

Sprawdź nasze produkty w księgarni. Zamawiaj bez wychodzenia z domu już teraz!

2023

Kategoria specjalna właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkiem:

Laureaci
– Katedra Wniebowzięcia NMP i Świętego Andrzeja Apostoła we Fromborku
Właściciel: Archidiecezja Warmińska
– Zespół kościoła Świętego Antoniego Padewskiego i klasztoru franciszkanów w Poznaniu
Właściciel: Klasztor Franciszkanów w Poznaniu
Prowincji Świętego Maksymiliana Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce

Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu:

Laureat
Kościół parafialny NSPJ w Gdyni
Właściciel: Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni

Wyróżnienia
– Ratusz w Ząbkowicach Śląskich
Właściciel: Gmina Ząbkowice Śląskie
– Kamienica przy ul. 3 Maja 32 w Rzeszowie
Właściciel: Janusz Skomra
– Budynek Muzeum Górnictwa Węglowego przy ul. 3 Maja 19 w Zabrzu
Właściciel: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu

Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu:

Laureat
Cmentarz z okresu pierwszej wojny światowej nr 196 w Koszycach Małych
Właściciel: Gmina Tarnów

Wyróżnienia
– Pałac w Pniewach
Właściciel: Gmina Pniew
– Belweder w Świdnicy
Właściciel: Gmina Miasto Świdnica

Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych:

Laureat
Budynek mieszkalny “Stara Szwalnia” w Lesznie
Właściciel: Apartamenty Skarbowa Moderne Bis Spółka Komandytowa

Wyróżnienia
– Pałac w Brwinowie
Właściciel: Gmina Brwinów
– Kościół poewangelicki w Złotym Stoku
Właściciel: Gmina Złoty Stok
– Siedziba dyrekcji i administracji Zakładów Lniarskich w Żyrardowie
Właściciel: Miasto Żyrardów

Kategoria architektury i budownictwa drewnianego:

Laureat
Kościół parafialny Świętego Jana Chrzciciela w Soninie
Właściciel: Parafia Rzymskokatolicka Świętego Jana Chrzciciela w Soninie

Wyróżnienia
– Willa Jadwiniówka w Zakopanem
Właściciel: Barbara i Radosław Izdebscy
– Willa Frankówka w Józefowie
Właściciel: Miasto Józefów
– Kapliczka przydrożna w miejscowości Podlas
Właściciel: Gmina Rawa Mazowiecka

Kategoria zabytków techniki:

W kategorii tej przyznano dwa wyróżnienia, bez laureata.

Wyróżnienia
– Wiatrak w Chrośnie
Właściciel: Gmina Kruszwica
– Zespół dworca kolejowego w Węglińcu
Właściciel: Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna

Laureaci i wyróżnieni w konkursie "Zabytek Zadbany" (prezentacja PDF)

2022

Kategoria: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu
Laureat
Mauzoleum Rodu Guttlerów w Złotym Stoku
Wyróżnienia
- Ratusz w Brzegu
- Kościół rektorski Św. Jana Chrzciciela w Gnieźnie
- Zespół obiektów Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu

Kategoria: rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu
Laureat
Cmentarz z okresu Pierwszej Wojny Światowej w Błoniu
Wyróżnienia
- Wieża widokowa wraz z otoczeniem w Cedyni
- Lapidarium na dawnym cmentarzu ewangelickim w Dołujach
- Fort pancerny nr 52 A „Łapianka” w Krakowie

Kategoria: adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Kamienica przy ul. Rycerskiej 10 w Gdańsku
Wyróżnienia
- Dom Wiedemanna w Pruszczu Gdańskim
- Synagoga, obecny budynek biblioteki w Sompolnie
- Dawny szpital, obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna w Żaganiu

Kategoria: architektura i konstrukcje drewniane
Laureat
Dom podcieniowy w gminie Pyzdry
Wyróżnienia
- Cerkiew greckokatolicka Świętych Kosmy i Damianaw Bartnem
- Chata Jana Raka w Husowie
- Kościół parafialny pw. Oczyszczenia Najświętszej Marii Panny w Starymgrodzie

Kategoria: zabytki techniki
Laureat
Dawna remiza Stoczni Gdańskiej w Gdańsku
Wyróżnienia:
- Dworzec Kolejowy w Białymstoku
- Muzeum Hutnictwa w Chorzowie
- Budynek A – Biała Fabryka w Łodzi

Kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i trwała opieka nad zabytkiem
Laureaci
- Zamek Książ w Wałbrzychu
- Kamienica przy ul. Kościuszki 14 w Częstochowie

2021

Kategoria: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu
Laureat
Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława Biskupa w Kaliszu (woj. wielkopolskie)
Wyróżnienia
- Budynek dawnej dyrekcji Stoczni Gdańskiej przy ul. Doki 1 w Gdańsku (woj. pomorskie)
- Kamienica przy ul. Poznańskiej 50 w Poznaniu (woj. wielkopolskie)
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Gwiazda Morza w Sopocie (woj. pomorskie)

Kategoria: rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu
Laureat
Zespół pałacowo-parkowy w Rakoniewicach, obecnie siedziba Urzędu Gminy Rakoniewice (woj. wielkopolskie)
Wyróżnienia
- Fort VII COLOMB w Poznaniu – Muzeum Martyrologii Wielkopolan (woj. wielkopolskie)
- Park pałacowy w Zielonej Górze-Zatoniu (woj. lubuskie)
- Most kolejowy na rzece Borui w Bytowie (woj. pomorskie)

Kategoria: adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Koszary Bramy Chełmińskiej Twierdzy Toruń – Muzeum Twierdzy Toruń (woj. kujawsko-pomorskie)
Wyróżnienia
- Magazyn solny, obecnie Muzeum Regionalne w Drawsku Pomorskim (woj. zachodniopomorskie)
- Zespół dworca kolejowego, obecnie Miejskie Centrum Kultury, Aktywności i Promocji Gminy ”Stacja Kultury” w Świeradowie-Zdroju (woj. dolnośląskie)
- Łaźnia, obecnie budynek galerii - muzeum przy ul. Bohaterów Westerplatte 2 w Zawierciu (woj. śląskie)

Kategoria: architektura i konstrukcje drewniane
Laureat
Dworzec kolejowy, obecnie restauracja „Lokomotywa” w Puszczykowie (woj. wielkopolskie)
Wyróżnienia
- Kościół Świętego Michała Archanioła w Szalowej (woj. małopolskie)
- Willa Koliba – Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w Zakopanem (woj. małopolskie)
- Dom przy pl. Czarnieckiego 10 w Tykocinie (woj. podlaskie)

Kategoria: zabytki techniki
Laureat
Wiatrak holender w Pyzdrach (woj. wielkopolskie)
Wyróżnienia:
- Młyn wodny, następnie elektryczny, w Wiercicy (woj. śląskie)
- Zespół zakładu hutniczego w Maleńcu (woj. świętokrzyskie)

Kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i trwała opieka nad zabytkiem
Laureaci
- Trwała ruina zamku w Rabsztynie (woj. małopolskie)
- Zespół zamkowy w Łańcucie (woj. podkarpackie)

2020

Kategoria: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu
Laureat
Kościół Matki Boskiej Różańcowej w Koszalinie-Jamnie, woj. zachodniopomorskie
Wyróżnienia
1. Rotunda Świętego Mikołaja w podziemiach bazyliki archikatedralnej w Przemyślu, woj. podkarpackie
2. Biały Dom w Łazienkach Królewskich w Warszawie
3. Wieża Ariańska w Wojciechowie, woj. lubelskie

Kategoria: rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu
Nie przyznano nagród.

Kategoria: adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Klasztor magdalenek, obecnie Centrum Aktywności Społecznej w Szprotawie, woj. lubuskie

Wyróżnienia
1. Willa Japonka, obecnie budynek dydaktyczny Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Krzeszowicach
2. Biały Spichlerz, obecnie siedziba Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, woj. pomorskie
3. Klasztor cysterek, obecnie kompleks pielgrzymkowy sanktuarium Świętej Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy, woj. dolnośląskie

Kategoria: architektura i konstrukcje drewniane
Laureat
Lamus w Knyszynie, woj. podlaskie
Wyróżnienia
1. Kościół parafialny Świętego Marcina Biskupa w Starej Wiśniewce, woj. wielkopolskie
2. Kościół parafialny Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Hannie, woj. lubelskie
3. Dworzec w Gumniskach Małych, woj. warmińsko-mazurskie

Kategoria: zabytki techniki
Laureat
Wieża ciśnień w Malborku, woj. pomorskie
Wyróżnienia:
1. Wodozbiór w Łazienkach Królewskich w Warszawie
2. Pływalnia miejska w Siemianowicach Śląskich, woj. śląskie

Kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i trwała opieka nad zabytkiem
Laureaci
Zamek – siedziba Muzeum Zamkowego w Pszczynie, woj. śląskie
Siedziba Muzeum Warszawy – zespół jedenastu kamienic przy Rynku Starego Miasta 28-42 / ul. Nowomiejskiej 4-8 w Warszawie

2019

Kategoria: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu
Laureat
Dawny klasztor karmelitański, obecnie Zakład Karny w Nowym Wiśniczu, woj. małopolskie
Wyróżnienia
1. Kościół Świętej Zofii w Bobowej, woj. małopolskie
2. Willa Georga Grawitza, obecnie siedziba Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Szczecinie
3. Szkoła Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa”, obecnie Szkoła Podstawowa Specjalna nr 123 im. Kornela Makuszyńskiego w Warszawie

Kategoria: rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu
Laureat
Zagroda – Muzeum Wsi Markowa, woj. podkarpackie
Wyróżnienia
1. Zespół dworsko-parkowy w Chrzęsnem, woj. mazowieckie
2. Pałac w zespole pałacowo-parkowym w Jankowicach, woj. wielkopolskie
3. Trwała ruina pałacu w Zatoniu, woj. lubuskie

Kategoria: adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Zespół dworca kolejowego w Kościerzynie, woj. pomorskie
Wyróżnienia
1. Prochownia Stara Apteka, obecnie scena Teatru Wybrzeże w Gdańsku
2. Budynek dworca kolejowego, obecnie Miejska Biblioteka Publiczna „Stacja Biblioteka” w Rudzie Śląskiej, woj. śląskie
3. Kamienica przy placu Solnym 4, obecnie siedziba fundacji i instytucji kultury OP ENHEIM we Wrocławiu

Kategoria: architektura i konstrukcje drewniane
Laureat
Kościół Pokoju w Jaworze, woj. dolnośląskie
Wyróżnienia
1. Papiernia – młyn papierniczy w Dusznikach-Zdroju, woj. dolnośląskie
2. Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Żołędowie, woj. kujawsko-pomorskie

Kategoria: zabytki techniki
Laureat
Wieża ciśnień w Biedrusku, woj. wielkopolskie
Wyróżnienia
1. Wieża ciśnień w Chełmży, woj. kujawsko-pomorskie
2. Wiatrak koźlak „Czesław” w Lesznie, woj. wielkopolskie
3. Komora Jezioro Wessel na III poziomie Kopalni Soli „Wieliczka”, woj. małopolskie

Kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i trwała opieka nad zabytkiem
Laureaci
1. Gliwice-Ostropa, kościół Świętego Jerzego, woj. śląskie
2. Kaplica Świętego Jana Nepomucena w Zerwanej, woj. małopolskie

2018

Kategoria: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu
Laureat
Kaplica Hochberga przy kościele Świętego Wincentego i Świętego Jakuba – obecna katedra greckokatolicka we Wrocławiu, woj. dolnośląskie
Wyróżnienia
1. Kościół parafialny Świętej Jadwigi Śląskiej w Miłkowie, woj. dolnośląskie
2. Kościół parafialny Świętego Jacka w Chochołowie, woj. małopolskie
3. Kościół parafialny salezjanów Świętego Józefa w Przemyślu, woj. podkarpackie

Kategoria: rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu
Laureat
Park-arboretum w Gołuchowie, woj. wielkopolskie

Kategoria: adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Dwór Purgoldów w Psieniu-Ostrowie, woj. wielkopolskie
Wyróżnienia
1. Dawna trafostacja, obecnie Trafostacja Sztuki w Szczecinie, woj. zachodniopomorskie
2. Zespół pałacowo-parkowy, obecnie siedziba Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny w Koszęcinie, woj. śląskie

Kategoria: architektura i konstrukcje drewniane
Wyróżnienia
1. Kościół parafialny Podwyższenia Krzyża Świętego w Starej Wsi, woj. śląskie
2. Kościół filialny Świętego Krzyża w Obornikach, woj. wielkopolskie

Kategoria: architektura przemysłowa i budownictwo inżynieryjne
Laureat
Dawna hala walcowni cynku, obecnie Muzeum Hutnictwa Cynku „Walcownia” w Katowicach-Szopienicach, woj. śląskie
Wyróżnienie
1. Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna wraz z chodnikiem podstawowym w pokładzie 510, obecnie obiekt Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, woj. śląskie

Kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i trwała opieka nad zabytkiem
Laureat
1. Kościół ewangelicko-augsburski w Pasymiu, woj. warmińsko-mazurskie

2017

Kategoria: Utrwalenie wartości zabytkowej obiektu
Laureat
Kościół NMP Panny w zespole zamkowym w Malborku, woj. pomorskie
Wyróżnienia
1. Dawne kolegium jezuickie, obecnie siedziba Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kłodzku, woj. dolnośląskie
2. Kaplica zamkowa Świętego Tomasza Becketa w Raciborzu, woj. śląskie
3. Pałac w Rogalinie, woj. wielkopolskie

Kategoria: Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe)
Laureat
Zespół pałacowo-parkowy w Dobrzycy, woj. wielkopolskie
Wyróżnienia
1. Dawny zespół klasztorny karmelitów bosych w Zagórzu, woj. podkarpackie
2. Zespół pałacowo-parkowy w Patrykozach, woj. mazowieckie
3. Zespół zabytkowy Twierdzy Przemyśl – reprezentatywne elementy systemu warownego, woj. podkarpackie

Kategoria: Adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Skrzydło zamku książęcego, obecnie Centrum Konferencyjne ZAMEK w Szczecinku, woj. zachodniopomorskie
Wyróżnienia
1. Dawny kościół ewangelicki, obecnie Skarbiec Kultury Europejskiej w Barczewie, woj. warmińsko-mazurskie
2. Dawny żydowski dom przedpogrzebowy, obecnie Dom Pamięci Żydów Górnośląskich w Gliwicach, woj. śląskie
3. Pałac w Kościelcu Kolskim, obecnie siedziba Zespołu Szkół Plastycznych w Kole, woj. wielkopolskie

Kategoria: Architektura i budownictwo drewniane
Laureat
Czworak, nazywany wytwórnią fajek, w Zborowskiem, woj. śląskie

Kategoria: Architektura przemysłowa i budownictwo inżynieryjne
Laureat
Dworzec kolejowy Wieliczka Park, woj. małopolskie
Wyróżnienia
1. Dawna łaźnia łańcuszkowa kopalni „Luiza” w Zabrzu, woj. śląskie
2. Wiadukt kolejowy na ulicą Kunickiego w Lublinie, woj. lubelskie

Kategoria specjalna: Właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem
Laureat
Kaplica Trójcy Świętej na zamku w Lublinie, woj. lubelskie

2016

Kategoria: Utrwalenie wartości zabytkowej pojedynczego obiektu
Laureat
Kościół filialny Chrystusa Króla w Kwitajnach (woj. warmińsko-mazurskie)
Wyróżnienia
1. Dawny Sąd Ziemski i Okręgowy, obecnie siedziba Sądu Rejonowego w Gnieźnie (woj. wielkopolskie)
2. Kościół Świętego Ducha w Toruniu (woj. kujawsko-pomorskie)
3. Siedziba Wojewódzkiej Komendy Policji w Szczecinie (woj. zachodniopomorskie)

Kategoria: Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu
Laureat
Zespół dworsko-parkowy w Kłóbce (woj. kujawsko-pomorskie)
Wyróżnienia
1. Mury obronne dawnego zamku biskupów chełmińskich w Lubawie (woj. warmińsko-mazurskie)
2. Zespół pałacowo-parkowy w Poddębicach (woj. łódzkie)
3. Dawny zbiornik Z1, obecne Centrum Edukacji Ekologicznej „Hydropolis” we Wrocławiu (woj. dolnośląskie)

Kategoria: Adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Muzeum Emigracji, dawny Dworzec Morski w Gdyni (woj. pomorskie)
Wyróżnienia
1. Dawna prepozytura cystersów krzeszowskich w Jeleniej Górze-Cieplicach Śląskich Zdroju, obecnie Muzeum Przyrodnicze i Wirtualne Muzeum Barokowych Fresków na Dolnym Śląsku (woj. dolnośląskie)
2. Kamienica, obecnie budynek naukowo-dydaktyczny Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN – Poznańskiego Centrum Superkomputerowo Sieciowego (woj. wielkopolskie)
3. Pałac pod Globusem, obecnie siedziba Akademii Sztuki w Szczecinie (woj. zachodniopomorskie)

Kategoria specjalna: Architektura i konstrukcje drewniane
Laureat
Dom Ludowy w Supraślu (woj. podlaskie)
Wyróżnienia
1. Oleśnicki Dom Spotkań z Historią w Oleśnicy (woj. dolnośląskie)
2. Dawny ratusz w Rostarzewie (woj. wielkopolskie)

Kategoria specjalna: Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki
Laureat
Kanał Elbląski: pochylnie Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie, Całuny; śluzy Miłomłyn, Zielona, Ostróda, Mała Ruś (woj. warmińsko-mazurskie)
Wyróżnienia
1. Wodociągowa wieża ciśnień w Kożuchowie (woj. lubuskie)
2. Wieże wyciągowe Kopalni Węgla Kamiennego „Polska” w Świętochłowicach (woj. śląskie)
3. Źrebięciarnia w zespole folwarcznym w Wąsowie (woj. wielkopolskie)

2015

Kategoria: Utrwalenie wartości zabytkowych pojedynczego obiektu
Laureat
Dawny szpital Świętej Trójcy w Broniszowie (woj. lubuskie)
Wyróżnienia
1. Ratusz w Kamiennej Górze, woj. dolnośląskie (Gmina Miejska Kamienna Góra)
2. Willa Leopolda Kindermanna przy ul. Wólczańskiej 31/44 w Łodzi (Galeria „Willa” Miejskiej Galerii Sztuki), woj. łódzkie (Gmina Miejska Łódź)
3. Kościół Świętego Jana Chrzciciela w Myśliborzu, woj. zachodniopomorskie (Parafia Rzymskokatolicka Świętego Jana Chrzciciela w Myśliborzu)

Kategoria: Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu w tym założenia dworskie i pałacowe
Laureat
Zabytkowe domy na murze miejskim przy ul. Sowińskiego w Dobrym Mieście (woj. warmińsko-mazurskie)
Wyróżnienia
1. Zespół pałacowy w Większycach, woj. opolskie (Roman Biernacki)
2. Zespół parkowo-pałacowy w Warce-Winiarach (Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego), woj. mazowieckie (Powiat Grójecki)
3. Miejskie mury obronne w Trzcińsku-Zdroju, woj. zachodniopomorskie (Miasto i Gmina Trzcińsko-Zdrój)

Kategoria: Adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Zespół kopalni Julia w Wałbrzychu, obecnie Park Wielokulturowy Stara Kopalnia – Centrum Nauki i Sztuki (woj. dolnośląskie)
Wyróżnienia
1. Zespół dawnego żydowskiego domu przedpogrzebowego Bet Tahara, obecnie Centrum Dialogu Międzykulturowego DOM MENDELSOHNA w Olsztynie, woj. warmińsko-mazurskie (Fundacja BORUSSIA)
2. Kościół Świętego Jana – Centrum Świętego Jana Nadbałtyckiego Centrum Kultury w Gdańsku, woj. pomorskie (Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku)
3. Wieża ciśnień w Kościanie adaptowana na cele sportowo-edukacyjno-turystyczne – ściankę wspinaczkową i obserwatorium astronomiczne, woj. wielkopolskie (Gmina Miejska Kościan)

Kategoria specjalna: Architektura i konstrukcje drewniane
Laureat
Willa Oksza w Zakopanem (Galeria Sztuki XX Wieku Muzeum Tatrzańskiego), woj. małopolskie (Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem – Instytucja Kultury Województwa Małopolskiego)
Wyróżnienia
1. Dawne kasyno oficerskie w Legionowie (Filia „Piaski” Muzeum Historycznego w Legionowie), woj. mazowieckie (Muzeum Historyczne w Legionowie)
2. Kościół cmentarny Świętego Krzyża w Głogówku, woj. opolskie (Parafia Rzymskokatolicka Świętego Bartłomieja Apostoła w Głogówku)
3. Kościół parafialny Wniebowzięcia NMP Panny w Lutczy, woj. podkarpackie (Parafia Rzymskokatolicka Wniebowzięcia NMP w Lutczy)

Kategoria specjalna: Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki
Laureat
Dawne magazyny zakładów włókienniczych K. W. Scheiblera, obecnie siedzibia Art_Inkubatora w Łodzi (woj. łódzkie)
Wyróżnienia
1. Kolektor sanitarny przy ul. Mostowej w Przemyślu, woj. podkarpackie (Gmina Miejska Przemyśl)
2. Budynek nadszybia z wieżą wyciągową, budynek wagowni i wentylatora w zespole Szybu Maciej w Zabrzu, woj. śląskie (Przedsiębiorstwo Górnicze DEMEX Sp. z. o. o w Zabrzu)
3. Tartak Raphaelsohnów, obecnie Centrum Techniki i Rozwoju Regionu – Muzeum Nowoczesności, woj. warmińsko-mazurskie (Miejski Ośrodek Kultury w Olsztynie)

2014

Kategoria: Utrwalenie wartości zabytkowych pojedynczego obiektu
Laureat
Dawna rejencja, obecnie Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w Szczecinie
Wyróżnienia
1. Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Świętej Lipce
2. Kurtyna I-V południowa Fortu nr 2 „Kościuszko” Twierdzy Kraków
3. Most gotycki na Młynówce w Kłodzku

Kategoria: Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu
Laureat
Zespół kaplic cmentarnych w Jeleniej Górze
Wyróżnienia
1. Park Norweski w Jeleniej Górze (Cieplice Śląskie Zdrój)
2. Wieża mieszkalno-obronna z umocnieniami bastionowymi w Rzemieniu
3. Zespół dworsko-parkowy z folwarkiem w Wiechlicach

Kategoria: Adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Wieża Piastowska w Opolu
Wyróżnienia
1. Dwór w Goli Dzierżoniowskiej
2. Kościół poewangelicki w Nowym Stawie
3. Kuźnia w Dolsku

Kategoria specjalna: Architektura i konstrukcje drewniane
Laureat
Cerkiew prawosławna Opieki Matki Bożej w Hańczowej
Wyróżnienia
1. Kościół cmentarny Świętej Anny w Zaklikowie
2. Kościół parafialny Świętego Macieja Apostoła w Trzebicku Górnym
3. Kościół parafialny Wszystkich Świętych w Cudzynowicach

Kategoria specjalna: Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki
Laureat
Dworzec kolejowy w Puszczykówku
Wyróżnienia
1. Bieszczadzka Kolejka Leśna
2. Chlewnia i obora w zespole folwarcznym w Wysokiej
3. Dawna zajezdnia tramwajowa w Szczecinie (Muzeum Techniki i Komunikacji – Zajezdnia Sztuki)

2013

Kategoria: Utrwalenie wartości zabytkowych pojedynczego obiektu
Laureat
Dwór w zespole dworsko-parkowym w Łękach Górnych

Wyróżnienia
1. Kamienica „Pod Złotym Orłem”, obecnie Muzeum Farmacji we Wrocławiu
2. Wieża Bramy Wrocławskiej w Nysie
3. Budynek dawnej resursy w Żyrardowie

Kategoria: Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe)

Laureat
Zespół pałacowo-parkowy w Żmigrodzie

Wyróżnienia

1. Domy tkaczy w Parku Kulturowym Miasto Tkaczy w Zgierzu
2. Zespół parkowy dawnego klasztoru cysterek w Owińskach
3. Zespół Żuławskiego Parku Historycznego w Nowym Dworze Gdańskim

Kategoria: Adaptacja obiektów zabytkowych

Laureat
Synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej, obecnie Ośrodek Spotkania Kultur

Wyróżnienia

1. Budynek dawnej łaźni, obecnie Centrum Edukacji Artystycznej Łaźnia 2 w Gdańsku
2. Donżon Twierdzy Srebrna Góra, obecnie funkcja turystyczna i muzealno-wystawiennicza

3. Folwarczna wieża ciśnień w Skorogoszczy, obecnie wieża widokowa i izba regionalna

Kategoria specjalna: Architektura i konstrukcje drewniane

Laureat

Kościół filialny Świętej Anny w Brzezinach
Wyróżnienia

Dom podmiejski z kuźnią w Gdańsku

Kategoria specjalna: Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki

Laureat
Zespół „Starej Przędzalni” w Żyrardowie

Wyróżnienia

1. Most na Bystrzycy w Lublinie

2. Wieża Wodna we Fromborku

3. Kordegarda i budynek biurowy w zespole dawnej Warszawskiej Wytwórni Wódek „Koneser”

2012

Kategoria: Ochrona wartości zabytkowej pojedynczego obiektu
Laureat
Dwór w Kopytowej k. Krosna (woj. podkarpackie)
Wyróżnienia
1. Ruiny zamku w Siewierzu
2. Zamek w Prószkowie
3. Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach

Kategoria: Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu w tym założenia dworskie i pałacowe
Laureat
Park Kulturowy Fortyfikacji Miejskich "Twierdza Gdańsk" (woj. pomorskie)
Wyróżnienia
1. Park Dolina Miłości w Zatoni Dolnej
2. Willa Hermanna Fränkla w Prudniku
3. Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Jodłówce

Kategoria: Adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Spichlerz "Błękitny Baranek" w Gdańsku (woj. pomorskie)
Wyróżnienia
1. Oranżeria przy Ogrodzie Dendrologicznym w Przelewicach
2. Synagoga w Ostrowie Wielkopolskim
3. Zespół pałacowo-parkowy „Pałac Kotulińskich” w Czechowicach-Dziedzicach

Kategoria specjalna: Architektura i konstrukcje drewniane
Laureat
Kościół Świętej Trójcy i Matki Boskiej w Twardogórze (woj. dolnośląskie)
Wyróżnienia
1. Zespół cerkwi Św. Paraskewy w Radrużu
2. Ratusz w Nowym Warpnie
3. Kościół Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Kosieczynie

Kategoria specjalna: Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki
Laureat
Most wiszący na rzece Mała Panew w Ozimku (woj. opolskie)
Wyróżnienia
1. Dworzec kolejowy w Przemyślu
2. Zespół Huty Żelaza w Zagwiździu
3. Budynek dawnej fabryki papieru w Poznaniu

2011

Kategoria: Ochrona wartości zabytkowej pojedynczego obiektu
Laureat
Kaplica p.w. św. Marii Magdaleny w Karniowicach
Wyróżnienia
1. Bazylika p.w. Wniebowzięcia NMP w Starej Wsi k. Brzozowa
2. Kościół parafialny NSPJ w Zagwiździu
3. Kościół p.w. MB Królowej Polski w Iwęcinie

Kategoria: Ochrona przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe)
Laureat
Zakład Wodociągu Centralnego (Stacja Filtrów) w Warszawie
Wyróżnienia
1. Zespół pałacowo-parkowy w Węgrzynowicach
2. Zespół pałacowo-parkowy w Gułtowach
3. Koszalińska Kolej Wąskotorowa

Kategoria Adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat
Maszynownia Szybu Maciej w Zabrzu
Wyróżnienia:
1. Muzeum Sopotu
2. Kamienica Naujacka w Olsztynie
3. Budynek przędzalni wysokiej w zespole dawnych zakładów Izraela Poznańskiego w Łodzi

Kategoria: Kategoria specjalna: architektura drewniana
Laureat
Wiatrak w Sulmierzycach
Wyróżnienie:
Spichlerz Galowice



Platforma szkoleniowa

Zapisz się na naszą platformę e-szkoleniową i dowiedz się jak zarządzać dziedzictwem i wykorzystać jego potencjał.