10 czerwca 2025 roku, w siedzibie Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, zainaugurowaliśmy Europejskie Dni Archeologii. Jubileusz 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego nadał tegorocznej edycji EDA wyjątkowy kontekst i skłonił do refleksji nad rolą archeologii w poznawaniu najdawniejszych dziejów Polski.

Miejscem ogólnopolskiej inauguracji był Ostrów Lednicki – jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych w kraju: gród piastowski, prawdopodobne miejsce chrztu Mieszka I oraz siedziba jego dworu. Nie mogło więc zabraknąć wystąpień poświęconych badaniom i promocji miejsc związanych z historią Piastów. Był to również czas na podzielenie się doświadczeniami z organizacji wydarzeń podczas wcześniejszych edycji EDA.

Konferencję otworzył dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy dr Andrzej Kowalczyk. Następnie zastępca dyrektorki Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Karol Czajkowski, odczytał list od sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnej Konserwator Zabytków Bożeny Żelazowskiej, w którym podziękowała za rosnące włączanie się polskich instytucji w inicjatywę EDA:

“Serdecznie dziękuję wszystkim instytucjom, muzeum, organizatorom i osobom, które współtworzą to święto archeologii – za zaangażowanie, profesjonalizm i pasję. Dzięki Państwa pracy Europejskie Dni Archeologii stają się wydarzeniem godnym rangi europejskiej, zaznaczającym polski wkład w ochronę zabytków, budującym wspólnotę wokół wartości, jakimi są troska o powierzone nam dziedzictwo kulturowe i odpowiedzialność za jego przyszłość”.

Następnie zastępca dyrektorki NID powitał wszystkich uczestników i odniósł się do roli archeologii we współczesnym społeczeństwie:

“Archeologia, jak żadna inna dziedzina, pozwala nam na głębokie poznanie człowieczeństwa. Jak ono się rodziło i jak dorastało. Jak żadna inna, daje nam sugestywne źródła do opowieści o jego kulturze, obyczajach. A przede wszystkim o tym, w jakim miejscu dzisiaj jesteśmy jako ludzie, jako gatunek. Dlatego serce rośnie, gdy widzimy tak pięknie rozwijającą się w naszym kraju ideę Europejskich Dni Archeologii”.

Dr Nina Glińska z Narodowego Instytutu Dziedzictwa odczytała list Wojewody Wielkopolski Agaty Sobczyk. Wystąpienia otwierające wygłosili również Wielkopolska Wojewódzka Konserwator Zabytków, Jolanta Goszczyńska, Wójt Gminy Łubowo, Andrzej Łozowski, Starosta Powiatu gnieźnieńskiego Tomasz Budasz oraz Prezydent Miasta Gniezna Michał Powałowski.

Podczas pierwszej części spotkania uczestnicy wysłuchali prezentacji Mateusza Wawrzyniaka z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, który mówił o promocji dziedzictwa Ostrowa Lednickiego, Giecza i Grzybowa, dr. Tomasza Janiaka z Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, który zaprezentował badania nad grodem gnieźnieńskim, oraz dr Agnieszki Stempin z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, która ukazała ukryte skarby archeologiczne Poznania przez pryzmat historii badań na Ostrowie Tumskim.

Następnie przyszedł czas na refleksję nad samymi Europejskimi Dniami Archeologii i ich wpływem na popularyzację wiedzy o przeszłości. Wśród prelegentów znaleźli się dr hab. Jacek Górski z Muzeum Archeologicznego w Krakowie, dr Łukasz Miechowicz z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN oraz Paweł Cyganiewicz z Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Ich prezentacje pokazały, jak różnorodne formy może przyjmować promocja archeologii w przestrzeni publicznej.

Po części merytorycznej uczestnicy wzięli udział w spacerze archeologicznym po Wczesnopiastowskiej Rezydencji na Ostrowie Lednickim.

Europejskie Dni Archeologii odbędą się w dniach 13–15 czerwca. W całej Polsce zaplanowano prawie 190 wydarzeń przygotowanych przez muzea, instytuty naukowe, uczelnie, stowarzyszenia oraz lokalnych pasjonatów.

Pełna lista inicjatyw dostępna jest pod adresem: https://bit.ly/4cJxIUy.

Zachęcamy również do śledzenia naszego wydarzenia na Facebooku.

Ogólnopolską inaugurację Europejskich Dni Archeologii współorganizowali Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.

Patronami medialnymi wydarzenia są: TVP Info, TVP 3 Poznań, Polskie Radio oraz magazyn „Archeologia Żywa”.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego Hanna Wróblewska objęła honorowym patronatem Europejskie Dni Archeologii (EDA) 2025.