Już 22 czerwca o godz. 14:00 przy ul. Krakowskiej (obok gmachu Filharmonii Opolskiej) w Opolu odbędzie się briefing prasowy podsumowujący 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Spotkanie z mediami będzie towarzyszyło otwarciu wystawy plenerowej „Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa” prezentowanej w Oddziałach i Pracowniach Terenowych NID w 15 miastach na terenie całego kraju.

Narodowy Instytut Dziedzictwa od 60 lat podejmuje liczne działania mające na celu ochronę zabytków, materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Realizuje swoją misję, by przekazywać przyszłym pokoleniom spuściznę dziedzictwa narodowego, ocalić od zapomnienia najpiękniejsze polskie tradycje, zabytkowe miejsca oraz kulturowe zasoby będące symbolem i znakiem rozpoznawczym Polski.

Historia Narodowego Instytutu Dziedzictwa sięga 1962 roku, gdy utworzony został Ośrodek Dokumentacji Zabytków. W 2002 roku został on połączony z Ośrodkiem Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, a nazwę zmieniono na Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. Kolejnym krokiem było przyłączenie do KOBiDZ Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego. Skupione instytucje z dniem 1 stycznia 2011 roku zyskały obecną nazwę Narodowy Instytut Dziedzictwa. Instytucja znajduje się pod zwierzchnictwem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jak podkreśla dr hab. Katarzyna Zalasińska – dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa:

– Historia Narodowego Instytutu Dziedzictwa trwa już 60 lat. Od samego początku czołową misją NID było dokumentowanie i badanie dziedzictwa Polski, a także zabezpieczenie przed zapomnieniem naszych najpiękniejszych tradycji i zabytków. Jest to niezmiernie wymagająca i trudna misja, ponieważ od jej powodzenia w dużej mierze zależy zachowanie integralnej części historii Polski, która nie tylko definiuje nas jako naród, ale przede wszystkim wyróżnia na tle całego świata. Polska to kraj posiadający wiele pięknych i godnych uwagi zabytków, ale co ważniejsze – może pochwalić się szeroką gamą przepięknych i absolutnie niepowtarzalnych tradycji i obyczajów. Spotkanie w Opolu, towarzyszące otwarciu wystawy “Przyszłym pokoleniom” będzie okazją do omówienia naszej działalności oraz przybliżenia piękna spuścizny kulturowej Polski.

W spotkaniu z mediami udział wezmą m.in. dr hab. Katarzyna Zalasińska – dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Dorota Koncewicz – burmistrz Niemodlina, Jacek Monkiewicz – Starosta Powiatu Brzeskiego, dr Krzysztof Kleszcz – wicedyrektor Instytutu Śląskiego, Katarzyna Mazur-Kulesza – Dyrektor Muzeum Uniwersytetu Opolskiego, Joanna Kardasińska – reprezentująca Zamek Niemodlin oraz dr Sandra Murzicz – z Fundacji Opolskie Dziouchy.

Wystawa “Przyszłym pokoleniom” w Opolu

22 czerwca b.r. przy ul. Krakowskiej 31-33 w Opolu zostanie również otwarta wystawa plenerowa „Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa” zrealizowana we współpracy z Oddziałem Terenowym NID w Opolu, a będzie można ją oglądać do 7 lipca. Jest to czwarta z cyklu wystaw prezentowanych w 15 miastach na terenie kraju.

Oddział Terenowy NID w Opolu, znany również jako “Opolski NID” powstał w 2006 roku jako Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. W 2011 roku po restrukturyzacji został przekształcony na Oddział Terenowy NID. Główną misją Ośrodka są działania promujące i dokumentujące dziedzictwo materialne i niematerialne województwa opolskiego.
Jak podkreśla dr Joanna Banik – kierownik Oddziału Terenowego NID w Opolu:

– Ośrodek Terenowy NID w Opolu funkcjonuje od 16 lat. Zespół tworzą specjaliści różnych dziedzin naukowych, których interdyscyplinarność umożliwia nam zbudowanie wykwalifikowanego zespołu ds. badań i dokumentacji zbiorów. Od 2006 roku stoimy na straży dziedzictwa w województwie opolskim. Badamy, pomagamy i współpracujemy z lokalnymi społecznościami, z samorządami, instytucjami kultury oraz z właścicielami zabytków. Pracujemy na rzecz lokalnego dziedzictwa – zarówno materialnego, niematerialnego, jak i archeologicznego, aby pozostawić je przyszłym pokoleniom.

Oddział NID w Opolu zajmuje się również przygotowaniem specjalistycznej dokumentacji konserwatorskiej oraz opracowaniem studialnym dla układów ruralistycznych Grobnik, Obórek i Czeskiej Wsi. Pracownicy podejmują się sporządzeniu opracowań monograficznych wybranych zespołów zabytków. Opracowują również specjalistyczne opinie i ekspertyzy, karty ewidencyjne zabytków nieruchomych czy wniosków w konkursach “Zabytek Zadbany” oraz “Samorząd dla Dziedzictwa”. W latach 2008 – 2010 przeprowadzili również waloryzację zabytkowych zasobów wsi i zweryfikowali zabytkowy rejestr Opolszczyzny. W 2018 roku zespół z Opola podjął się również weryfikacji cmentarzy żydowskich oraz przyczynił się do stworzenia cyfrowej bazy danych o zabytkach. Oddział Terenowy NID w Opolu zajmuje się również działalnością wydawniczą, w ramach której przygotował do druku ponad 20 publikacji naukowych i popularnych, opracował 8 wystaw i zredagował ponad 700 not, które zostały zamieszczone na portalu zabytek.pl. Na koncie pracowników “Opolskiego NID” znajduje się również kilkadziesiąt prelekcji wygłoszonych dla instytucji, samorządów i organizacji pozarządowych.

Ważny aspekt edukacyjny

Oddział Terenowy NID w Opolu dużą wagę przywiązuje do działań edukacyjnych, angażując się m.in. w organizację Europejskich Dni Dziedzictwa. W ramach wydarzenia organizowane są liczne aktywności mające na celu naukę przez zabawę. W 2008 roku w Byczynie, a w 2018 roku w Oleśnie Opolski NID współorganizował ogólnopolskie inauguracyjne Europejskie Dni Dziedzictwa. Wydarzenie w Oleśnie zostało objęte patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy. W obchodach wzięło udział około 10 tysięcy osób, a miejscowość została obwołana kulturalną stolicą Polski.

Opolska placówka NID zainicjowała również organizację ogólnopolskiej Gali Europejskich Dni Dziedzictwa w Warszawie, będącą formą podziękowania dla zaangażowanych w organizację tego społeczno-edukacyjnego projektu. W 2015 roku i 2017 roku uroczyste Gale odbyły się właśnie w Opolu.

Dziedzictwo województwa opolskiego

Oddział Terenowy NID w Opolu doprowadził do wpisu na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturalnego aż dziewięciu elementów dziedzictwa niematerialnego z województwa opolskiego. W chwili obecnej prowadzone są działania mające wprowadzić na listę kolejne tradycje opolskie. 15 sierpnia b.r. na Zamku w Niemodlinie Opolski NID organizuje
I Opolski EtnoFestiwal, który będzie manifestacją potencjału lokalnych tradycji, a także okazją do integracji depozytariuszy.

Kierownik Oddziału Terenowego NID w Opolu – dr Joanna Banik brała również udział w działaniach dążących do wpisania na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO tradycji układania dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała w Olszowej, Kluczu, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce. Wspólna inicjatywa mieszkańców tych pięciu miejscowości została zakończona sukcesem i wpisem dziedzictwa niematerialnego na listę w dn. 16 grudnia 2021 roku. Zaangażowanie i pomoc „opolskiego NID-u” dla społeczności lokalnych w działaniach promujących dziedzictwo kulturowe Śląska Opolskiego jest sukcesywnie dostrzegane i nagradzane.

Jubileusz Narodowego Instytutu Dziedzictwa odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Pana Andrzeja Dudy. Udział w briefingu będzie możliwy po wcześniejszej akredytacji.

Patron medialny Jubileuszu 60 lat misji NID:

Obchody otwarcia wystawy „Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa” dofinansowane zostały ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.