Z okazji jubileuszu powstania Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz jubileuszu 10-lecia Krajowej listy niematerialnego dziedzictw kulturowego Narodowy Instytut Dziedzictwa przygotował wystawę „Tradycje od pokoleń. Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce”, której towarzyszyły konferencje oraz prezentacje wybranych zjawisk niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Spotkania organizowane były przez nasze lokalne oddziały. Jubileusz zakończyła uroczysta gala wręczenia decyzji o wpisach na Krajową listę, która odbyła się w październiku, w Teatrze im. St. I. Witkiewicza w Zakopanem.
Miejsca prezentacji wystawy:
- Poznań – od 29 kwietnia do 17 maja 2023, dziedziniec Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. Olgi Sławskiej-Lipczyńskiej
Otwarciu wystawy towarzyszyła konferencja oraz prezentacja wybranych zjawisk niematerialnego dziedzictwa kulturowego z województw: wielkopolskiego, zachodniopomorskiego oraz lubuskiego. Więcej informacji >tutaj<
- Sandomierz – 19 maja do 3 czerwca 2023, dziedziniec Muzeum Zamkowego w Sandomierzu
Otwarciu wystawy towarzyszyła konferencja oraz prezentacja wybranych zjawisk niematerialnego dziedzictwa kulturowego z województw: świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego. Więcej informacji >tutaj<
- Łódź – 5 czerwca do 17 lipca 2023, Muzeum Sztuki/ms2
Otwarciu wystawy towarzyszyła konferencja oraz prezentacja wybranych zjawisk niematerialnego dziedzictwa kulturowego z województw: łódzkiego, pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Więcej informacji >tutaj<
- Katowice – 22 lipca do 10 sierpnia 2023, teren Muzeum Śląskiego
Otwarciu wystawy będzie towarzyszyła konferencja oraz prezentacja wybranych zjawisk niematerialnego dziedzictwa kulturowego z województw: dolnośląskiego, śląskiego i małopolskiego. Więcej informacji >tutaj<
- Niemodlin – 15 sierpnia do 19 września 2023, Zamek w Niemodlinie
Wystawa została otwarta podczas II Opolskiego EtnoFestiwalu. W tym dniu depozytariusze z województwa opolskiego zaprezentowali bogactwo niematerialnego dziedzictwa kulturowego swojego regionu. Więcej informacji >tutaj< - Ostrołęka – 21 września do 21 października 2023, Muzeum Kultury Kurpiowskiej
Otwarciu wystawy towarzyszyła konferencja oraz prezentacja wybranych zjawisk niematerialnego dziedzictwa kulturowego z województw: mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego i podlaskiego. Więcej informacji >tutaj<.
Wystawa została objęta honorowym patronatem Polskiego Komitetu do spraw UNESCO.
Organizacja jubileuszu „10 lat Krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego” jest finansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego
UNESCO – Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Wychowania, Nauki i Kultury powstała po 1945 roku. Misją UNESCO jest ochrona pokoju, oparta na budowaniu współpracy międzynarodowej w dziedzinie edukacji, nauki i kultury.
Dla ochrony zjawisk z zakresu kultury społecznej i duchowej UNESCO przyjęło w 2003 roku Konwencję w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Konwencja UNESCO z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego przewiduje, że państwa, będące jej stronami, tworzyć będą rejestry elementów niematerialnego dziedzictwa znajdujących się na jego terytorium. Polska ratyfikowała Konwencję w 2011 roku. Zadanie prowadzenia powstałej w 2013 r. Krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego powierzono Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa. Obecnie na tej liście znajdują się 74 wpisy niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Na podstawie Konwencji w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO tworzy trzy międzynarodowe listy. Są to:
1. Reprezentatywna lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości
Znajdują się na niej elementy dziedzictwa niematerialnego, które pomagają ukazać różnorodność tego dziedzictwa i podnoszą świadomość jego znaczenia. Występuje tu p.. koronkarstwo z Chorwacji (wpis z 2009 roku), czy ręczna produkcja ozdób choinkowych z dmuchanych szklanych koralików w Czechach (wpis z 2020 roku). Pierwszym polskim wpisem, dokonanym w 2018 r., było szopkarstwo krakowskie.
2. Lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony
Wpisane są na nią elementy dziedzictwa niematerialnego, które wymagają podjęcia pilnych działań w celu zachowania ich istnienia, mobilizując międzynarodową współpracę i pomoc interesariuszom. Występuje tu np. sztuka wytwarzania ceramiki przez lud Chăm w Wietnamie (wpis z 2022 roku) .
3. Rejestr dobrych praktyk w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Ta lista zawiera programy, projekty i działania, które najlepiej odzwierciedlają zasady oraz cele Konwencji. Wśród tych projektów znalazła się np. szkoła żywych tradycji na Filipinach (wpis z 2021 roku) czy też żywe Muzeum Fandango w Brazylii (wpis z 2011 roku)
Na listach UNESCO wpisanych jest obecnie blisko 700 elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego ze 140 krajów.
Na Reprezentatywnej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO znajduje się pięć zjawisk z Polski, są to:
Szopkarstwo krakowskie – umiejętność budowy szopki bożonarodzeniowej, nawiązującej formą do architektury najważniejszych zabytków Krakowa oraz do wydarzeń historycznych, prezentując postacie z lokalnych legend, folkloru miejskiego i znane współcześnie osobistości.
Kultura bartnicza (wspólny wpis z Białorusią) – obejmuje wiedzę, umiejętności, praktyki i wierzenia, które związane są z chowem dzikich pszczół w żywych pniach drzew (barciach) lub ściętych pniach drzew bartnych (ulach kłodowych). Kultura bartnicza jest przekazywana z pokolenia na pokolenie w oparciu o przekaz rodzinny i działalność bractw bartnych.
Tradycja dywanów kwietnych na procesje Bożego Ciała – praktykowany w województwie łódzkim i opolskim zwyczaj, polegający na układaniu kwietnych dywanów przed kapłanem niosącym monstrancję w dzień Bożego Ciała. Tworzenie kompozycji z ogrodowych i polnych kwiatów jest zarówno wyrazem religijnej czci, jak i działaniem umacniającym lokalną tożsamość.
Sokolnictwo (element wpisu międzynarodowego 24 krajów) – sztuka i tradycyjna praktyka układania (tresury) sokołów i innych łowczych ptaków drapieżnych.
Flisactwo (element wpisu międzynarodowego 6 krajów) – spływy drewnianymi tratwami w Austrii, Czechach, Niemczech, Łotwie, Polsce i Hiszpanii mają swoje początki w średniowieczu, kiedy to tratwy służyły do transportu drewna, towarów i ludzi przy wykorzystaniu naturalnych przepływów wody. Tradycja ta była kultywowana przez pokolenia i pozostaje silna dzięki ciągłemu przekazowi ustnemu, obserwacji i bezpośredniemu uczestnictwu w spływach. Proces budowy tratwy pozostaje niezmienny i obejmuje wybór drewna, transport do rzeki i łączenie pni w tratwy.
Więcej informacji na temat niematerialnego dziedzictwa kulturowego na: niematerialne.nid.pl
Wystawa „Tradycje od pokoleń. Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce”
Aktualności
W Zakopanem odbyło się święto niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Depozytariusze 34 elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz 4 praktyk na rzecz ochrony tego dziedzictwa otrzymali decyzje Ministra...
Tradycje od pokoleń. Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce – otwarcie wystawy w Ostrołęce
Kurpiowszczyzna to kolejny przystanek na ogólnopolskiej trasie prezentacji wystawy „Tradycje od pokoleń. Niematerialne dziedzictwo kulturowe w...
Mamy już 85 wpisów na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Tkactwo dwuosnowowe powiatu węgrowskiego oraz tradycyjna hodowla i loty gołębi pocztowych, decyzją ministra kultury i dziedzictwa narodowego, prof....
Tradycje od pokoleń. Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce – otwarcie wystawy w Ostrołęce już 21 września!
Kurpiowszczyzna to kolejny przystanek z ogólnopolskiej trasy prezentacji wystawy „Tradycje od pokoleń. Niematerialne dziedzictwo kulturowe w...
Logotypy NID
Pobierz znaki promocyjne Narodowego Instytutu Dziedzictwa
Księgarnia NID
Sprawdź nasze produkty w księgarni. Zamawiaj bez wychodzenia z domu już teraz!
Platforma szkoleniowa
Zapisz się na naszą platformę e-szkoleniową i dowiedz się jak zarządzać dziedzictwem i wykorzystać jego potencjał.