Program „Merytoryczne wsparcie procesu planowania i rewitalizacji w gminach – Centra Kompetencji NID ds. Rewitalizacji”.

Celem programu jest merytoryczne wsparcie gmin w procesach planowania i wdrażania gminnych projektów rewitalizacyjnych uwzględniających dziedzictwo kulturowe jako istotny zasób służący przezwyciężaniu problemów społecznych i infrastrukturalnych występujących na obszarach zdiagnozowanego kryzysu, będzie realizowane w ramach trzech kierunków interwencji.

Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji wraz z przeznaczonym na jej wdrożenie finansowaniem stworzyła warunki dla aktywniejszej działalności gmin w obszarze rewitalizacji obszarów zdegradowanych. Zgodnie z duchem nowej ustawy rewitalizacja jest działaniem kompleksowym, skoncentrowanym, planowanym i wdrażanym z mieszkańcami, mającym na celu przede wszystkim podniesienie jakości życia w gminie. Obszary cenne historycznie często są elementem działań rewitalizacyjnym gminy. Lokalne tradycje, język, tożsamość, poczucie wspólnoty, jej pamięć jak również zabytkowe pierzeje miast, zespoły poprzemysłowe, miejsca przechowujące pamięć o wydarzeniach ważnych dla wspólnoty, muzea i instytucje kultury, dzieła architektury i pomniki tworzą więc ramy dla działań rewitalizacyjnych gminy, będąc częścią ich społecznych, kulturowych, infrastrukturalnych i gospodarczych uwarunkowań. Według badania GUS przeprowadzonego we współpracy z NID 64% sporządzonych przez gminy programów rewitalizacji zawiera zapisy odnoszące się do zabytków, a 42% – do dziedzictwa niematerialnego. W dużej mierze programy rewitalizacyjne realizowane są na terenach objętych ochroną konserwatorską (61%), bądź wprost realizowane są w obiektach zabytkowych (749 gmin przewidziało takie projekty), lub bazują na dziedzictwie niematerialnym (w przypadku 504 gmin).

Biorąc pod uwagę kompleksowość działań rewitalizacyjnych, zakładających wykorzystanie wszystkich lokalnych zasobów, szeroki zakres już prowadzonych działań rewitalizacyjnych związanych z zabytkami i tradycjami jak również konieczność wzmocnienia ochrony zabytków w działaniach rewitalizacyjnych, Narodowy Instytut Dziedzictwa prowadzi projekt wsparcia  gmin w procesach planowania i wdrażania gminnych programów rewitalizacyjnych uwzględniających dziedzictwo kulturowe jako istotny zasób służący przezwyciężaniu problemów społecznych i infrastrukturalnych występujących na obszarach zdiagnozowanego kryzysu.

Więcej: samorzad.nid.pl/rewitalizacja

Działania realizowane są w ramach trzech kierunków interwencji:

1. Stworzono 8 Centrów Kompetencji Narodowego Instytutu Dziedzictwa ds. Rewitalizacji zlokalizowanych w regionach. Centra Kompetencji prowadzą działalność informacyjną i doradczą na rzecz gmin realizujących programy rewitalizacyjne związane z dziedzictwem kulturowym tj. informują o ogólnych zasadach, prawach i obowiązkach gmin w tym zakresie, a także upowszechniają modelowe rozwiązania, wiedzę o opracowaniach związanych z wykorzystaniem zasobu dziedzictwa kulturowego w procesach rewitalizacji.  Centra Kompetencji animują debatę na ten temat i ułatwiają wymianę doświadczeń dla uczestników procesów rewitalizacyjnych m.in. samorządów, służb konserwatorskich, organizacji pozarządowych, resortów odpowiedzialnych za rewitalizację, organizacji branżowych.
2. Szkolenia przedstawicieli gmin prowadzących lub planujących rewitalizację z wykorzystaniem zasobu dziedzictwa kulturowego. Gminy będą mogły dowiedzieć się m.in. jak określać wizję, cele i kierunki gminnych programów rewitalizacyjnych uwzględniając dziedzictwo, jak wyznaczać obszar zdegradowany, jak określać potencjały obszarów rewitalizacji, jak poszukiwać nowych funkcji dla obiektów zabytkowych oraz jakie działania konserwatorskie są w nich dozwolone jak również jak tworzyć opracowania studialne i strategiczne zawierające odpowiednie zapisy chroniące i wykorzystujące potencjał dziedzictwa.
3. Wsparcie gmin tworzących lub aktualizujących Gminne programy rewitalizacji poprzez wspólne przeprowadzenie procesu identyfikacji dziedzictwa, szacowanie jego wartości i wskazania właściwych sposobów jego ujęcia, ochrony i zagospodarowania w procesach rewitalizacyjnych. Opracowanie Studiów Ochrony Wartości Kulturowych oraz innych opracowań studialnych będzie wykonywane na rzecz wybranych gmin, które zakwalifikowały się do Programu wsparcia „Wzorcowa rewitalizacji” NID.

Program realizowany jest do 2022 roku w ramach Zadania 1.1.3. Merytoryczne wsparcie procesu planowania i rewitalizacji w gminach zgodnie z założeniami „Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2019–2022”.

Zapraszamy do dołączenia do grupy Dziedzictwo kulturowe w rewitalizacji na platformie Facebook.