Dzisiaj w Otwocku zainaugurowaliśmy 2. edycję Dnia Architektury Drewnianej. W budynku dawnego kasyna, obecnie LO im. K.I. Gałczyńskiego, rozmawialiśmy o przyszłości ochrony zabytków drewnianych. Była to też okazja do wręczenia odznaczeń służbom konserwatorskim. W inauguracji wzięli udział sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalna Konserwator Zabytków Bożena Żelazowska, dyrektorka Narodowego Instytutu Dziedzictwa Marlena Happach, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Marcin Dawidowicz, starosta Powiatu Otwockiego Tomasz Laskus, prezydent Miasta Otwocka Jarosław Margielski, zastępca burmistrza Józefowa Piotr Gąszcz oraz prezes Stowarzyszenia Właścicieli, Mieszkańców i Miłośników Domów Drewnianych na Linii Otwockiej – Świdermajerowie Joanna Mikulska.
Jako pierwsza gości przywitała Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalna Konserwator Zabytków, Bożena Żelazowska –
Dla mnie, jako mieszkanki tego powiatu, to wielka radość, że dzisiejsza inauguracja Dni Architektury Drewnianej odbywa się w tym pięknym miejscu, w kolebce architektury drewnianej, w kolebce stylu świdermajer, jak mówił Gałczyński. Dziękuję samorządowcom, służbom konserwatorskim, Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa, właścicielom i opiekunom domów drewnianych za obecność i współpracę.
Dyrektorka Narodowego Instytutu Dziedzictwa Marlena Happach podkreśliła, że Dzień Architektury Drewnianej z roku na rok się rozwija – 1. edycja miała miejsce w Zakopanem, tegoroczna natomiast została zorganizowana w aż 13 województwach –
Do wydarzenia dołączyło wiele muzeów i skansenów, a wykłady i warsztaty poprowadzą najlepsi w Polsce eksperci konserwacji drewna i konstrukcji drewnianych. A co najważniejsze, tego dnia można wejść do domów prywatnych, które na co dzień nie są udostępniane do zwiedzania – to aż 70 takich miejsc w całej Polsce. Chcemy w ten sposób zwrócić uwagę na zabytkową architekturę drewnianą, pokazać jakie ma wartości i jak je zachować. Współczesna architektura coraz częściej wraca do drewna, wykorzystując tradycyjne techniki, a także nowoczesne technologie. Wobec kryzysu klimatycznego musimy też pamiętać o oddziaływaniu każdej inwestycji, a rewaloryzacja budynków już istniejących oraz stosowanie surowca odnawialnego to sposób na minimalizację negatywnych wpływów.
Podczas inauguracji głos zabrali także Marcin Dawidowicz, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, Tomasz Laskus, starosta Powiatu Otwockiego, Jarosław Margielski, prezydent Miasta Otwocka, Piotr Gąszcz, zastępca burmistrza Józefowa oraz Joanna Mikulska, prezes Stowarzyszenia Właścicieli, Mieszkańców i Miłośników Domów Drewnianych na Linii Otwockiej – Świdermajerowie.
Architektura drewniana wymaga troski, a jej właściciele i opiekunowie sygnalizują, że potrzeba jest wiedzy, wsparcia i rozwiązań systemowych. Raport o stanie zachowania zabytków nieruchomych w Polsce, wydany przez NID w 2017 roku pokazuje, że jest to grupa najbardziej zagrożona zniszczeniem. Znaczna część tego zasobu jest nierozpoznana i niezidentyfikowana, więc jeszcze dużo pracy przed nami. Mam nadzieję, że to spotkanie rozpocznie tę podróż i za parę lat będziemy się mogli szczycić wieloma modelowymi realizacjami konserwacji zabytków drewnianych – powiedział Marcin Dawidowicz, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Przedstawiciele władz samorządowych Otwocka i Józefowa podkreślali, jak ważna jest dyskusja o wartościach, nie tylko historycznych i estetycznych, ale też zdrowotnych i ekologicznych, które niosą ze sobą budynki drewniane. Zwracali też uwagę na to, że architektura drewniana to wielkie bogactwo i podstawa tożsamości Otwocka i Józefowa oraz zapowiedzieli dalsze plany ochrony i remontów drewnianych zabytków, a także wykorzystania tradycyjnych elementów architektury drewnianej w nowym budownictwie czy w przestrzeni publicznej miast.
Nasze domy w stylu świdermajer to nasze dobro narodowe, staramy się jak najlepiej nimi opiekować, zabezpieczać je i konserwować, ale naszym głównym celem jest poprawa realiów systemowych. Cieszymy się, że Dzień Architektury Drewnianej stał się świętem, które mogą współtworzyć lokalne instytucje i stowarzyszenia. Wspólna troska może zachować to, co w architekturze drewnianej jest najcenniejsze – powiedziała Joanna Mikulska, prezes Stowarzyszenia Właścicieli, Mieszkańców i Miłośników Domów Drewnianych na Linii Otwockiej – Świdermajerowie.
Odznaczenia dla służb konserwatorskich
Część oficjalną spotkania zwieńczyło wręczenie odznaczeń dla służb konserwatorskich. Z rąk Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnej Konserwator Zabytków, Bożeny Żelazowskiej, dyplom MKiDN za długoletnią pracę i zaangażowanie w działania na rzecz opieki nad zabytkami otrzymały Anna Grudzińska i Anna Krzaczek, srebrną odznakę za opiekę nad zabytkami otrzymali Joanna Lasek, Anna Krzaczek, Kamil Szczepkowski i Marcin Dawidowicz, a złotą odznaką za opiekę nad zabytkami została wyróżniona Joanna Gawrońska.
Wykłady i wystawy
Uczestnicy inauguracji mogli również wysłuchać prelekcji Aldony Tołysz z Wydziału Rejestru i Dokumentacji Zabytków w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Warszawie na temat historii drewnianej Willi Irenka w Józefowie. Z kolei o drewnianej willi „u Dziadka” w Otwocku opowiadała Anna Dymek z Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Ten historyczny budynek został zakupiony przez NID w 2019 roku w celu rewitalizacji i zorganizowania w nim siedziby Centrum Architektury Drewnianej.
Inauguracji towarzyszyły też dwie wystawy – wystawa planszowa „Projekty Architektoniczne Świdermajerów w zbiorach Archiwum Miasta Stołecznego Warszawy oddział w Otwocku”, prezentowana w LO im. K.I. Gałczyńskiego oraz wystawa plenerowa Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków „Ludzie Otwocka w historii domów drewnianych”, którą można obejrzeć w parku miejskim w Otwocku.
DAD 2024 – program wydarzeń
W tym roku wydarzenia związane z Dniem Architektury Drewnianej odbywają się w 13 województwach. Działanie o tak rozległym zasięgu jest możliwe dzięki wsparciu i zaangażowaniu naszych partnerów – to są instytucje kultury, samorządy, stowarzyszenia oraz prywatni właściciele, którzy bezinteresownie włączyli się w organizację Dnia Architektury Drewnianej i udostępnili swoje nieruchomości, dzięki czemu DAD odbędzie się w 18 muzeach, w tym 5 skansenach, cerkwiach, kościołach oraz w około 70 prywatnych domach. Wszystkie wydarzenia są nieodpłatne.
Obiekty udostępniane do zwiedzania oraz program wydarzeń w każdym województwie znajdziesz w naszym Kalendarzu.
Zobacz najbliższy zabytek drewniany
W Twojej okolicy lub na urlopie – zabytki architektury drewnianej znajdziesz na stronie zabytek.pl i w aplikacji MonumentApp. Na portalu zabytek.pl można wyszukać obiekty architektury drewnianej za pomocą listy oraz mapy. Dostępne są również kolekcje zabytków drewnianych z wybranych regionów oraz wycieczki.
Zabytków architektury drewnianej szukać możesz również w MonumentApp. To wygodny sposób na odnalezienie obiektów w terenie wraz z informacjami o ich dostępności dla zwiedzających. Przy okazji DAD 2024 zachęcamy do wejścia na Szlak Stylu Zakopiańskiego oraz odkrycie drewnianych obiektów małopolski i śląska – te wycieczki znajdziesz w naszej aplikacji.
Patronat honorowy nad Dniem Architektury Drewnianej objęła Bożena Żelazowska, Generalny Konserwator Zabytków, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wydarzenie zostało sfinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach działalności Pracowni Terenowej Centrum Architektury Drewnianej NID.
Dzień Architektury Drewnianej objęty jest patronatem Polskiego Radia S.A.
