Jury konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany”, na podstawie zgłoszeń, zweryfikowanych przez pracowników Narodowego Instytutu Dziedzictwa, dokonało oceny i wyboru nagrodzonych (najlepszych zgłoszeń) obiektów. Do konkursu zgłoszono 55 zabytków, etap oceny formalnej pomyślnie przeszły 42 obiekty z 10 województw. Spośród nich wyłoniono laureatów w kategorii specjalnej. Laureatów w pozostałych kategoriach poznamy na uroczystej Gali w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

„Zabytek Zadbany” to ogólnopolski konkurs Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków, którego procedurę organizacyjną prowadzi Narodowy Instytut Dziedzictwa. Jego głównym celem jest promocja i upowszechnianie najlepszych prac konserwatorskich, budowlanych, rewitalizacyjnych i adaptacyjnych zrealizowanych zgodnie z najważniejszymi standardami badawczymi i wykonawczymi.

Konkurs szczyci się wieloletnią tradycją – po raz pierwszy ogłoszony został blisko 50 lat temu. Corocznie o miano laureatów i wyróżnionych ubiegać się mogą właściciele i zarządcy zabytkowych nieruchomości, którzy wzorowo i konsekwentnie prowadzą działania – badawcze, rewitalizacyjne, konserwatorskie i budowlane. Pracownicy Narodowego Instytutu Dziedzictwa przeprowadzają ocenę zgłoszeń oraz przygotowują eksperckie opinie.

Jury konkursu, powołane przez Generalnego Konserwatora Zabytków, dokonało oceny zgłoszeń i nominowało obiekty w każdej z kategorii z których, jeden otrzyma tytuł laureata, a pozostali wyróżnienie. W kategorii specjalnej, za właściwe użytkowanie i stałą opiekę nad zabytkiem, tytuł laureata otrzymały ex aequo dwa obiekty.

W kategorii utrwalenia wartości zabytkowej obiektu nominacje uzyskały:

1. Ratusz w Ząbkowicach Śląskich (woj. dolnośląskie)
2. Kamienica przy ul. 3 Maja 32 w Rzeszowie (woj. podkarpackie)
3. Kościół parafialny Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni (woj. pomorskie)
4. Budynek Muzeum Górnictwa Węglowego przy ul. 3 Maja 19 w Zabrzu (woj. śląskie)

W kategorii rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu nominacje uzyskały:

1. Cmentarz z okresu pierwszej wojenny światowej nr 196 w Koszycach Małych (woj. małopolskie)
2. Pałac w Pniewach (woj. wielkopolskie)
3. Belweder w Parku Młodzieżowym w Świdnicy (woj. dolnośląskie)

W kategorii adaptacji obiektów zabytkowych nominacje uzyskały:

1. Pałac Wierusz-Kowalskich, obecnie siedziba Gminnego Ośrodka Kultury w Brwinowie (woj. mazowieckie)
2. Fabryka odzieży, obecnie budynek mieszkalny “Stara Szwalnia” w Lesznie (woj. wielkopolskie)
3. Dawny kościół ewangelicki, obecnie obiekt o funkcjach kulturalno-turystycznych i edukacyjnych w Złotym Stoku (woj. dolnośląskie)
4. Siedziba dyrekcji i administracji Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Żyrardowskich, obecnie urząd miejski i biblioteka w Żyrardowie (woj. mazowieckie)

W kategorii architektury i budownictwa drewnianego nominacje uzyskały:

1. Kościół parafialny Świętego Jana Chrzciciela w Soninie (woj. podkarpackie)
2. Willa Jadwiniówka w Zakopanem (woj. małopolskie)
3. Willa Frankówka w Józefowie (woj. mazowieckie)
4. Kapliczka przydrożna w miejscowości Podlas (woj. łódzkie)

W kategorii zabytków techniki nominacje uzyskały:

1. Wiatrak typu koźlak w Chrośnie (woj. kujawsko-pomorskie)
2. Zespół dworca w Węglińcu (woj. dolnośląskie)

W kategorii specjalnej właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkiem Jury wskazało dwóch równorzędnych laureatów:

1. Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Świętego Andrzeja Apostoła we Fromborku (woj. warmińsko-mazurskie)
2. Zespół kościoła Świętego Antoniego Padewskiego i klasztoru franciszkanów w Poznaniu (woj. wielkopolskie)

Laureatów konkursu w pozostałych kategoriach poznamy 20 czerwca 2023 podczas uroczystego wręczenia nagród, które odbędzie się w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Laureaci i wyróżnieni w konkursie otrzymają dyplomy i tablice „Zabytku Zadbanego” do oznakowania obiektów. Nagrodzone zabytki są prezentowane w dedykowanych wydawnictwach Narodowego Instytutu Dziedzictwa, przekazywanych właścicielom zabytków i przedstawicielom ogólnopolskiego środowiska konserwatorskiego.

Konkurs Zabytek Zadbany objęty jest patronatem Polskiego Radia S.A. 

Organizacja konkursu jest finansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.