Dwutomowa publikacja Odbudować, zmienić, zachować? Zamki w krajobrazie Polski to podsumowanie konferencji na temat konserwacji i adaptacji zamków, która odbyła się w Warszawie w dniach 7-8 listopada 2023 roku. Współorganizatorem wydarzenia był Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków, obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa. 

Odbudować, zmienić, zachować? Co czeka zamki w stanie ruiny? Czy architektura obronna obroni się sama, czy jednak potrzebuje naszej pomocy? Które dotychczasowe działania konserwatorskie można uznać za niewątpliwy sukces, a które wzbudziły najwięcej kontrowersji i wątpliwości? Jak z tym wyzwaniem radzą sobie nasi sąsiedzi? Na te pytania starali się odpowiedzieć uczestnicy konferencji oraz autorzy publikacji pokonferencyjnej, która została podzielona na dwa tomy. 

Pierwszy tom publikacji skupia się na historii konserwacji: dr Tomasz Ratajczak pisze o liczącej ponad 200 lat restauracji zamków w Malborku i na Wawelu, dr hab. Piotr Majewski o odbudowie przestrzeni historycznej w Polsce po 1945 r., zaś dr inż. Jan Janczykowski o praktyce stosowania zasad Karty ochrony historycznych ruin. Zagraniczni autorzy przybliżają nam zagadnienia ochrony zamków w krajach ościennych – Słowacji, Litwie, Białorusi, Czechach, Niemczech i Ukrainie. 

W drugim tomie prezentujemy przykłady dobrych praktyk konserwatorskich i patrzymy w przyszłość: prof. Anna Sylwia Czyż przygląda się nauczaniu historii architektury na uczelniach, zaś dr inż. arch. Wojciech Wółkowski zastanawia się, czy analogia może być podstawą do rekonstrukcji historycznej. Czytelnik ma też okazję do zapoznania się ze studium przypadku odbudowy zamków w Płoninie, Świnach i Wiśniczu. Swoistym podsumowaniem konferencji jest artykuł dr. inż. arch. Krzysztofa Wielgusa „Odbudowa czy trwała ruina”. 

Obydwa tomy publikacji dostępne są w Księgarni NID w wersji cyfrowej dostępnej do pobrania za darmo oraz w wersji papierowej, dostępnej na zamówienie.