W Księgarni NID dostępny jest już nowy numer Kuriera Konserwatorskiego 2024 nr 24, w którym publikujemy rekomendacje dotyczące postępowania z historycznymi nawierzchniami.
“Kurier Konserwatorski” jest źródłem wiedzy dla osób zajmujących się ochroną zabytków, oferując instrukcje, rekomendacje i opinie na temat prawnych aspektów ochrony zabytków, odpowiednich procedur administracyjnych oraz standardów konserwatorskich.
Najnowsze wydanie “Kuriera Konserwatorskiego”, poświęcone historycznym nawierzchniom ulic i chodników, podkreśla wartość tych powierzchni, traktowanych jako “piąta elewacja” w kontekście urbanistycznym. Narodowy Instytut Dziedzictwa opracował rekomendacje dotyczące postępowania z historycznymi nawierzchniami na obszarach podlegających ochronie konserwatorskiej na zlecenie Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach tego zadania zebrano obszerny materiał opisowy i fotograficzny z całej Polski, prezentujący zarówno dobrze zachowane historyczne nawierzchnie, przykłady modernizacji z uwzględnieniem lokalnej specyfiki, a także realizacji nieudanych, tłumacząc błędy popełnione w zakresie estetyki, funkcjonalności, spójności z zabudową miejską czy pozbawienia wartości historycznej. Zwrócono również uwagę na elementy towarzyszące nawierzchniom: krawężniki, rynsztoki, słupy, przystanki, tory, infrastrukturę wodno-kanalizacyjną, latarnie, fontanny, zdroje publiczne, pachołki, słupki z nazwami ulic oraz zieleń.

Jak podkreślają autorzy opracowania rekomendacji – Agnieszka Olczyk, Janusz Opaska oraz dr Renata Stachańczyk -“Bieżącemu użytkowaniu nawierzchni na historycznych obszarach zurbanizowanych powinna towarzyszyć świadomość ich autentyzmu, wartości zabytkowych oraz integralności estetycznej z wnętrzem architektoniczno-urbanistycznym. Wyjątkowość historycznych nawierzchni wiąże się po pierwsze z zachowaniem oryginalnego materiału kamiennego o określonej teksturze, kolorystyce, fakturze i wielkości, przeważnie już niemożliwego do precyzyjnego odtworzenia ze względu na wyczerpanie się złóż budulca albo zmechanizowany sposób obróbki i standaryzację określaną przez normy europejskie. Po drugie wynika z kunsztu tradycyjnego rzemiosła brukarskiego, a więc umiejętności obecnie już niemal zapomnianych ze względu na zmianę technologii wykonywania nowych nawierzchni. Historyczne nawierzchnie powinny być zatem traktowane jako cenny i trudno odnawialny zasób zabytkowy.”


Oprócz rekomendacji w najnowszym numerze znajduje się również artykuł Andrzeja Billerta – “Ochrona zabytkowych nawierzchni dróg, ulic i placów”. Autor zwraca uwagę na to, że “sprawa ochrony historycznych nawierzchni wydaje się pilna, ponieważ każdego roku jest rozbieranych lub istotnie przebudowywanych wiele zabytkowych nawierzchni i nie pozostaje po nich żaden ślad, choćby w formie zdjęcia czy inwentaryzacji. Niechronione czy niedostatecznie chronione przez prawo giną bezpowrotnie bez nierozpoznanej wartości”.

2020 rok, fot. T. Prajzendanc
Jeśli chcesz dowiedzieć się jak ocenić wartość historycznej nawierzchni, poznać dobre praktyki związane z jej remontem i zwiększyć świadomość na temat negatywnych konsekwencji estetycznych i funkcjonalnych związanych z nieprawidłowo przeprowadzonymi modernizacjami – pobierz nowy numer Kuriera Konserwatorskiego 2024 nr 24 w Księgarni NID klikając na okładkę poniżej.
