W ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków 2024, w willi Oksza, w Zakopanem odbyło się spotkanie pod hasłem „Styl zakopiański w detalu”, na które złożyły się warsztaty snycerskie oraz sesja popularnonaukowa.
Obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków 2024 w Zakopanem obyły się 29 kwietnia. Wydarzenie zorganizowała Pracownia Terenowa NID – Centrum Architektury Drewnianej, w partnerstwie z Muzeum Tatrzańskim im. Dra Tytusa Chałubińskiego oraz Stowarzyszeniem „Dom Pod Jedlami”.
Willa Oksza gościła uczestników warsztatów snycerskich oraz sesji popularnonaukowej pod hasłem „Styl zakopiański w detalu”. Budynek został wzniesiony przez cieśli – górali, Wojciecha Roja i Jana Obrochtę w latach 1895-1896, wg projektu Stanisława Witkiewicza z 1894 r. Jest to trzeci z kolei obiekt w stylu zakopiańskim projektu Witkiewicza, poza „Kolibą” i niezachowaną willą „Pepitą”.
Podczas warsztatów, Krystian Luberda uczył wykonywania ornamentów w stylu zakopiańskim. Najmłodsi uczestnicy wzięli udział w dedykowanych zajęciach plastycznych – również w „stylu zakopiańskim”.
Sesja popularnonaukowa rozpoczęła się od przemówienia dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, dr hab. Katarzyny Zalasińskiej oraz przeczytania listu Bożeny Żelazowskiej, Generalnej Konserwator Zabytków, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Następnie dyrektor NID wręczyła złote odznaki „Za opiekę nad zabytkami”. Odznaczenie otrzymali:
Magdalena Kraszewska – współwłaścicielka i główna opiekunka willi „Dom Doktora”. Należy do Związku Polskich Artystów Plastyków. Brała udział w wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych. Od 1993 roku prowadzi galerię sztuki współczesnej, znaną pod nazwą „Dom Doktora”. Wielkim wyzwaniem była batalia stoczona o ten zabytek, który wieczorem 31 października 2023 roku stanął w ogniu. Obecnie w willi trwa remont konserwatorski mający na celu przywrócenie jej dobrego stanu.
Dorota Sztaudynger-Zaczek – właścicielka i główna opiekunka willi „Koszystej”, zbudowanej ok. 1900 roku, w której zgromadziła cenne rodzinne pamiątki i zorganizowała niewielką izbę pamięci Jana Sztaudyngera. Dzięki jej zaangażowaniu i poświęceniu, perełka architektury drewnianej Podhala, jaką jest niewątpliwie willa „Koszysta”, została zachowana w niemal niezmienionym stanie do dziś, będąc świadectwem historii i kultury Zakopanego.
Michał Murzyn – dyrektor Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego i jeden z inicjatorów utworzenia Parku Kulturowego w obrębie ulicy Krupówki w Zakopanem. Aktywnie angażował się w nadzorowanie prawidłowości prowadzonych remontów konserwatorskich w obrębie willi „Koliba”, „Oksza”, „Opolanka”, „Koziańskich” oraz zagród góralskich w Czarnej Górze, Jurgowie, chałupy Gąsieniców – Sobczaków oraz dworze w Łopusznej. Jako dyrektor Muzeum Tatrzańskiego doprowadził do ukończenia remontu konserwatorskiego oraz utworzenia nowej filii muzealnej – Muzeum Palace.
Pierwszą prelekcję na temat znaczenia i charakterystyki stylu zakopiańskiego wygłosiła Natalia Skiepko z Centrum Architektury Drewnianej NID w Zakopanem. Następnie głos zabrała Anna Wende-Surmiak z Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego, która przedstawiła sztandarowe dzieła stylu zakopiańskiego pretendujące do miana pomnika historii. Prelekcję „Śladem Witkiewicza – wędrówka przez filie Muzeum Tatrzańskiego” wygłosiły Zofia Radwańska, adiunkt, koordynator Galerii Sztuki w willi Oksza oraz Teresa Jabłońska, emerytowana dyrektorka Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego. Dr hab. Zbigniew Moździerz, specjalista ds. ochrony zabytków z Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego, mówił o willi „Koliba”, pierwotnie zbudowanej dla Zygmunta Gnatowskiego, obecnie siedzibie Muzeum Stylu Zakopiańskiego. Dwa kolejne wystąpienia dotyczyły Domu Pod Jedlami – Henryk Woźniakowski, prezes Stowarzyszenia „Dom Pod Jedlami” zaprezentował sylwetkę twórcy willi – Jana Gwalberta Pawlikowskiego. Następnie Anna Łopuska ze Stowarzyszenia „Dom Pod Jedlami” opowiedziała o wyzwaniach związanych z konserwacją budynku. Spotkanie podsumowała dyrektor NID, dr hab. Katarzyna Zalasińska.
Patronat honorowy nad wydarzeniem objęła Bożena Żelazowska, Generalny Konserwator Zabytków, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Organizacja obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków została sfinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
