W trzeci weekend czerwca (16, 17, 18.VI) Narodowy Instytut Dziedzictwa zaprasza do udziału w Europejskich Dniach Archeologii (#EDA). Z tej okazji instytucje w całej Polsce zaprezentują bogactwo dziedzictwa archeologicznego. Warsztaty, pikniki, gry terenowe, rajdy rowerowe, wystawy, prelekcje i wiele innych ciekawych wydarzeń – niezależnie od wieku, każdy znajdzie coś dla siebie. Już dziś warto zarezerwować czas, na fascynująca przygodę z archeologią.
Dziedzictwo archeologiczne w Polsce
Zabytki archeologiczne stanowią ważną część dziedzictwa kulturowego i są źródłem wiedzy o dziejach człowieka. W Polsce znajduje się ponad 460 tysięcy stanowisk archeologicznych, z czego 8 tysięcy zostało wpisanych do rejestru zabytków archeologicznych. Za obiekty o szczególnym znaczeniu dla kultury uznano Rezerwat archeologiczny w Biskupinie, Krzemionki, gdzie przed wiekami wydobywano krzemień pasiasty oraz jedną z pierwszych siedzib piastowskich – Ostrów Lednicki. Wszystkie one zostały uznane przez Prezydenta RP za Pomnik Historii, a Krzemionki Opatowskie trafiły w 2019 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Europejskie Dni Archeologii 2023
W dniach od 16 do 18 czerwca, w całej Polsce, odbędą się specjalne lekcje historii, wystawy, sesje naukowe oraz pikniki prezentujące bogactwo dziedzictwa archeologicznego. Ich uczestnicy będą mieli okazję do skorzystania z licznych atrakcji, bo #EDA to szereg działań promujących i przedstawiających zabytki archeologiczne, a także forma poznawania historii, poprzez aktywny w nich udział, wyjaśnia dyrektor Katarzyna Zalasińska.
– #EDA to możliwość bezpośredniego kontaktu nie tylko z zabytkami sprzed tysięcy lat, ale też z tymi, którzy z nimi pracują. W tych dniach m.in. wybrane instytucje nauki oraz instytucje kultury przedstawią zwiedzającym zakres prowadzonych badań, zaproszą do udziału w warsztatach tematycznych, umożliwią aktywne zwiedzanie obiektów archeologicznych, również tych niedostępnych na co dzień. Warto wziąć udział w żywej lekcji historii, poznać pracę archeologów z bliska oraz odkryć bogactwo dziedzictwa archeologicznego Polski.
Europejskie Dni Archeologii przybliżają ich uczestnikom historię zabytkowych znalezisk archeologicznych, jak również mają na celu zwiększenie świadomości potrzeby ich ochrony, aby zachować dziedzictwo dla przeszłych pokoleń. Warto wiedzieć, że archeologia XXI wieku to nie tylko łopata, pędzelek i wykopaliska, ale interdyscyplinarna nauka, która korzysta z najnowocześniejszych zdobyczy techniki. Dzisiejsza archeologia wykorzystuje m.in. badania geofizyczne metodą magnetyczną czy fotografie lotnicze dokumentujące obiekty z drona. Aby zabytki archeologiczne właściwie chronić, należy je zidentyfikować – zlokalizować, określić ich podstawowe cechy i zasięg. Dlatego Narodowy Instytut Dziedzictwa jesienią 2022 roku zaproponował Program AZP+ czyli ogólnopolską strategię rozpoznawania dziedzictwa archeologicznego metodami nieinwazyjnymi, która ma również zapewnić narzędzia do efektywniejszego zarządzania dziedzictwem: – Chcąc chronić dziedzictwo archeologiczne musimy je najpierw poznać – przypomina dyrektor Zalasińska. Jak mówił wybitny archeolog, profesor Kazimierz Michałowski – dociekania archeologiczne są bardzo zbliżone do metody pracy detektywa. Archeologia, jest zatem fascynującą przygodą, do której chcemy wszystkich zaprosić.
Idea Europejskich Dni Archeologii
#EDA obchodzone są w ponad 30 krajach Europy z inicjatywy francuskiego Narodowego Instytutu Archeologicznych Badań Ratowniczych (Inrap), w Polsce od 2019 roku. Europejskie Dni Archeologii są wyjątkową okazją do skorzystania z licznych atrakcji, a także wzięcia udziału w żywej lekcji historii. W organizację wydarzenia włączają się muzea, instytucje kultury i edukacji, samorządy terytorialne i stowarzyszenia z całej Polski. To ponad 1000 wydarzeń w Europie i ponad 100 w Polsce.
Więcej informacji o Europejskich Dni Archeologii 2023 na stronie https://nid.pl/dzialalnosc/europejskie-dni-archeologii/
Wybrane wydarzenia #EDA 2023:
- Wrocław – Arsenał Miejski
16 czerwca – Muzeum Miejskie Wrocławia i Narodowy Instytut Dziedzictwa zapraszają do Arsenału Miejskiego na konferencję i otwarcie wystawy zatytułowanej “Archeologia pól bitewnych”. W ramach tego wydarzenia przedstawione zostaną wyniki badań prowadzonych na polach bitew z różnych okresów historycznych, obejmujących zarówno starożytne starcia, jak i wydarzenia związane z I i II wojną światową. Konferencji towarzyszyć będzie wystawa “Archeologia pól bitewnych” prezentująca różnorodne zabytki pochodzące z badań archeologicznych przeprowadzonych na polach bitew. Szczegóły >tutaj<.
- Sandomierz – Muzeum Zamkowe
16 czerwca – warsztaty dla grup szkolnych “Warsztat pracy archeologa”, podczas których uczestnicy będą miały okazję samodzielnie odnaleźć obiekty w warstwach ziemi i nauczyć się ich opisywania na kartach inwentarzowych.
17 czerwca – odbędzie się otwarcie wystawy pt. “Zabytki sprzed Zamku – artefakty odkryte na zamkowym placu”.
18 czerwca – wykład „Archeologia w Popkulturze”. Będzie to próba odpowiedzi na pytanie, ile faktycznej pracy archeologa znajduje się w filmach z serii Indiana Jones. Przybliżone zostaną takie postacie jak Lawrence z Arabii, Percy Fawcett, Roy Chapman, Bronisław Malinowski będący inspiracjami dla Indiany Jonsa. Szczegóły >tutaj<.
- Gdańsk – Półwysep Westerplatte
16-17 czerwca – Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku organizuje wydarzenie “Archeologia Westerplatte” Lekcje będą obejmować prezentację wykopów archeologicznych oraz zaprezentowanie zabytków odkrytych podczas badań. Szczegóły >tutaj<.
- Przemyśl – Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej
17 czerwca odbędzie się wykład otwarty, poświęcony najnowszym badaniom archeologicznym romańskiej rotundy Św. Mikołaja w Przemyślu, przedstawiający odkrycia dotyczące osady wczesnośredniowiecznej, reliktów świątyni oraz cyfrową rekonstrukcję.
18 czerwca – Zwiedzanie podziemi Bazyliki Archikatedralnej, gdzie znajdują się pozostałości rotundy. Szczegóły >tutaj<.
- Katowice – Muzeum Śląskie
16 czerwca – katowickie muzeum zaprasza do świata bioarcheologii. W tym dniu będzie możliwość zwiedzenia, na co dzień niedostępnych pracowni tego działu archeologii. Szczegóły >tutaj<.
- Warszawa – grodzisko Bródno Stare
17-18 czerwca – Gród Bródno Stare, który powstał w 2. połowie X wieku, zapewniał mieszkańcom osady bezpieczeństwo i schronienie. Mimo że fort obronny spłonął w 1. połowie XI wieku, na początku XX wieku został zidentyfikowany przez Romana Jakimowicza, a później przeprowadzono wykopaliska. Obecnie, na terenie Grodziska, odbywają się warsztaty rzemiosła średniowiecznego oraz pokazy średniowiecznych bitew, w których drużyna wojów z grupy DW Arkona prezentuje umiejętności w strojach i z użyciem rekonstruowanej broni. Szczegóły >tutaj<.
- Pruszków – Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy
17 czerwca – Muzeum zaprasza na otwarte warsztaty rodzinne pt. “Tutenchamon i spółka”, gdzie dzieci będą miały okazję poznać historię Tutenchamona, odkryć grobowiec, hieroglify, wykonać amulet i wiele innych fascynujących działań. Ponadto, dla małych miłośników archeologii odbędzie się czytanie książki “Sfinks w (o)błędzie” autorstwa Jacka Dubois, która opowiada o przygodach Stasia i jego gadającego kota-erudyty w poszukiwaniu skarbu. Szczegóły >tutaj<.
- Warszawa – Zamek Królewski w Warszawie
17 czerwca – spacer edukacyjny w Zamkowych Ogrodach „Tajemnice zamkowej skarpy”. Podczas spaceru edukatorzy Zamku Królewskiego odpowiedzą na szereg pytań, na które odpowiedzi przyniosły badania archeologiczne prowadzone w Zamkowych Ogrodach. Czy wiecie, że jeszcze w XVIII w. Wisła płynęła tuż pod samą skarpą wiślaną. Jak radzono sobie z podmywającymi skarpę prądami? Czy do naszych czasów zachowały się relikty umocnień z czasów Wazów? Co tą Sklepy Dawne? Co mieściło się w Wielkiej Oficynie? Czy kanał burzowy mógł być tajemnym przejściem? Dlaczego i w jaki sposób Jakub Kubicki wybudował Arkady nazwane jego nazwiskiem? Czy w obecnym ogrodzie zamkowym dostrzeżemy ślady ogrodu z lat 20-tych XX wieku?
Wykaz wszystkich organizowanych wydarzeń w ramach Europejskich Dni Archeologii 2023 w Polsce: https://journees-archeologie.fr/c-2022/lg-en/poland/map
14 czerwca 2023 r. w Muzeum Archeologicznym i Rezerwacie Krzemionki odbędzie się z tej okazji sesja naukowa dla organizatorów #EDA, inaugurująca to największe wydarzenie popularyzujące archeologię w Europie. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych https://nid.pl/2023/05/25/inauguracja-europejskich-dni-archeologii-2023/.
Patronat honorowy EDA 2023:sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalny Konserwator Zabytków, dr Jarosław Sellin.
Patronat medialny EDA 2023: Polskie Radio S.A. i Archeologia Żywa.