Powrót
Ewidencja zabytków

Karty ewidencyjne zabytków wykonywane są na podstawie Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opieki nad zabytkami oraz Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem.

Ewidencje dla zabytków z terenu województwa prowadzi Wojewódzki Konserwator Zabytków, zaś krajową ewidencję zabytków w formie zbioru kart ewidencyjnych zabytków, znajdujących się w wojewódzkich ewidencjach zabytków, prowadzi Generalny Konserwator Zabytków. Natomiast Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa na podstawie kolejnych zarządzeń, dotyczących statutu instytucji, przekazywane jest gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie Krajowej ewidencji Zabytków.

gromadzenie i opracowywanie

  • Narodowy Instytut gromadzi dokumentacje ewidencyjne w swoich archiwach, nadaje im numery ewidencyjne, porządkuje w jednostkach administracyjnych, dba o ich właściwe przechowywanie.
  • Karty ewidencyjne są dla ekspertów NID pierwszym źródłem wiedzy o zabytkach, pomocnym przy zbieraniu informacji dla opracowywania opinii, przygotowywania materiałów do uznania zabytków za Pomniki Historii, przy tworzeniu różnego rodzaju opracowań dla zabytków czy prowadzeniu badań archeologicznych.
  • Podczas realizacji Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2013-2016, dotyczącego zadania weryfikacji stanu zachowania zabytków architektury i archeologii, wpisanych do rejestru oraz następnej edycji Krajowego Programu na lata 2019-2022, zakładającego rozpoczęcie weryfikacji rejestrowych zabytków ruchomych w terenie, ewidencja pełni rolę pomocniczą w identyfikacji obiektów oraz aktualizacji ich stanu zachowania.
  • Karty złotnicze, stanowiące zbiór zgromadzony z inicjatywy NID, zostały opracowane przez p. Michała Gradowskiego przy współpracy Magdaleny Pielas-Witkowskiej z rozpoznaniem autorów dzieł rzemiosła artystycznego i zadatowaniem ich, a następnie opublikowane w postaci Katalogu złotnictwa w zbiorach dokumentacji specjalistycznej Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji w Warszawie (Warszawa 2006). Tak rzetelnie opracowany zbiór jest nie tylko cennym rozpoznaniem dziedzictwa złotniczego w Polsce, ale stanowi także doskonały materiał do kolejnych badań naukowych.

przetwarzanie

  • Cała ewidencja jest wprowadzana od lat 80. XX w do baz danych, które dzięki możliwościom rozbudowanego przeszukiwania pozwalają NID na przygotowywanie statystyk oraz wykonywanie merytorycznych analiz. Jednocześnie bazy danych stanowią doskonałe katalogi do wykonywania kwerend.
  • Obecnie w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa wszystkie karty ewidencyjne zabytków nieruchomych oraz archeologicznych są digitalizowane, a ich wizerunki przechowywane wraz z metadanymi w repozytorium cyfrowym. Skanowaniu zasobów w plikach o bardzo dobrej rozdzielczości, przyświecają dwa cele: ograniczenie korzystania z dokumentacji analogowej, a tym samym przedłużenie jej życia oraz możliwość szerszego udostępniania.

udostępnianie

  • Jednym ze statutowych działań NID jest udostępnianie przechowywanych zasobów. Zasoby analogowe udostępniane są w siedzibie NID przy ul. Kopernika 36/40. Opis zasobów, Regulamin udostępniania oraz formularz wniosku o udostępnienie znajduje się: zasoby/ewidencja zabytków/zasoby analogowe
  • Zasoby cyfrowe ewidencji będą udostępniane w coraz większym zakresie wraz ze zbliżającym się terminem zakończenia Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Opis znajduje się: zasoby/ ewidencja zabytków/ zasoby cyfrowe
  • Kwerendy w archiwum wykonywane są przez badaczy naukowych, konserwatorów dzieł sztuki, studentów, osoby zajmujące się tworzeniem planów zagospodarowania przestrzennego, których efektem są prace licencjackie, magisterskie, doktorskie, habilitacje, dokumentacje konserwatorskie a także plany rewitalizacyjne zabytków architektury i założeń zieleni oraz plany zagospodarowania przestrzeni miejskich i gminnych.
  • Zasób ewidencji wykorzystywany jest także przez służby mundurowe do prowadzenia poszukiwań obiektów skradzionych oraz odzyskanych, zarówno na terenie kraju, jak i na przejściach granicznych.

opracowanie standardów tworzenia dokumentacji ewidencyjnej

Wzory Kart Ewidencyjnych zostały wprowadzone rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 2019 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. 2019 poz. 1886).

NID od początków swojej działalności, uczestniczy w tworzeniu standardów wykonywania ewidencji wszystkich rodzajów zabytków, przygotowując edytowalne wzory kart ewidencyjnych,  instrukcje ich sporządzania oraz spisując standardy jakościowe dla dokumentacji badań archeologicznych.

 

Elektroniczny Schemat Dokumentacji Konserwatorskiej

Elektroniczny Schemat Dokumentacji Konserwatorskiej jest zbiorem formularzy wspomagających opracowanie dokumentacji konserwatorskiej zabytku ruchomego.

Więcej: Standardy postępowania

 

 

 

Subskrybuj newsletter NID

Zapisz się do naszego newslettera i otrzymuj najświeższe informację ze świata kultury.

Księgarnia NID

Sprawdź nasze produkty w księgarni. Zamawiaj bez wychodzenia z domu już teraz!

Platforma szkoleniowa

Zapisz się na naszą platformę e-szkoleniową i dowiedz się jak zarządzać dziedzictwem i wykorzystać jego potencjał.

Skip to content