Muzeum Śląskie oraz Muzeum Hutnictwa Cynku Walcownia w Katowicach gościły w listopadzie prelegentów i słuchaczy, którym nieobojętny jest los dziedzictwa przemysłowego w Europie. W konferencji pt. „Dziedzictwo przemysłowe w sercu Zielonej Europy”, zorganizowanej przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, Fundację Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego oraz Polski Komitet Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH wzięło udział stu trzydziestu uczestników.
Podczas wykładów i paneli dyskusyjnych poruszono tematykę współczesnych metod ochrony dziedzictwa przemysłowego, wykorzystania dziedzictwa przemysłowego w redukcji CO2, popularyzacji zagadnień związanych z dziedzictwem przemysłowym w Polsce i w Europie, wykorzystania dziedzictwa przemysłowego w integracji społeczności lokalnych oraz wykorzystania paliw kopalnych do prezentacji ruchomych zabytków techniki. Możliwości ponownego użytkowania obiektów dziedzictwa przemysłowego omówiono między innymi na przykładzie działań zmierzających do zachowania obiektów Stoczni Gdańskiej. Osobny panel dyskusyjny poświęcono doświadczeniom związanym ze współpracą z mediami w procesie zachowania dziedzictwa przemysłowego.
Istotnym zagadnieniem z perspektywy ochrony polskiego dziedzictwa przemysłowego jest fakt, że nie zostało ono uwzględnione w polskim prawodawstwie. Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, dr hab. Katarzyna Zalasińska w rozmowie z portalem Ślązag zwróciła uwagę na to, że „dziedzictwo przemysłowe i obiekty, które do tej kategorii kwalifikujemy są ogromnym wyzwaniem dla systemu ochrony zabytków w Polsce, który zaczął być budowany w 1918 r. z nastawieniem przede wszystkim na obiekty architektury, w tym zwłaszcza murowanej. Tymczasem od 20 – 30 lat pojawiają się nowe wyzwania związane z ochroną m.in. dziedzictwa przemysłowego, które do tej pory ochroną nie były obejmowane. Zatem zabytki techniki są dzisiaj wyzwaniem nie tyle dla konserwatorów, co dla systemu ochrony, który nie do końca jest adekwatny do ochrony tego zasobu” [1]. Temat aspektów prawnych adaptacji postindustrialnych obiektów do nowych funkcji był również tematem prelekcji dyrektor Katarzyny Zalasińskiej.
Drugi dzień konferencji otworzono prezentacją i debatą na temat powstania nowej organizacji mającej aktywnie wspierać ochronę i badania nad dziedzictwem przemysłowym – TICCIH Europa. Na koniec uczestnicy mogli zetknąć się bezpośrednio z polskim dziedzictwem przemysłowym podczas wyjazdu studyjnego i zwiedzania Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek”, Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach oraz Walcowni Cynku SILESIA w Świętochłowicach-Lipinach.
Nagranie z konferencji dostępne jest na kanale YouTube, TV NID:
Rekomendacje z konferencji naukowej „Dziedzictwo przemysłowe w sercu Zielonej Europy”
Wnioski płynące z dyskusji zostały ujęte w formie rekomendacji zredagowanych przez członków Rady Naukowej i Komitetu Honorowego konferencji: Hildebrand’a de Boer’a, Sekretarza Komitetu Dziedzictwa Przemysłowego Europa Nostra, Tiddo Bresters’a, Prezydenta FIVA (Międzynarodowej Federacji Pojazdów Zabytkowych, Piotra Gerbera, Prezesa Zarządu PK TICCIH oraz Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, Jaap’a Nieweg’a, Prezydenta FEDECRAIL (Europejskiej Federacji Muzeów i Kolei Turystycznych) oraz Miles’a Oglethorpe, Prezydenta Międzynarodowego Komitetu Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH. W rekomendacjach podkreślono m.in. rolę dziedzictwa przemysłowego jako części wspólnej tożsamości mieszkańców Europy, którego adaptacja i ponowne wykorzystanie mogą być przyjazne dla środowiska. Uznano też węgiel jako składnik dziedzictwa przemysłowego Europy, którego wydobycie powinno być utrzymane w stopniu zapewniającym działanie obiektów dziedzictwa przemysłowego. Rekomendacje zostaną wysłane do instytucji zaangażowanych w ochronę dziedzictwa przemysłowego w Polsce i w Europie.
Pełny tekst rekomendacji z Konferencji „Dziedzictwo Przemysłowe w sercu Zielonej Europy” <tutaj>.
Wybrane artykuły zostaną przekazane do publikacji w wydawnictwie „Architectus”.
Konferencja została objęta honorowym patronatemsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnego Konserwatora Zabytków dr. Jarosława Sellina, Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego, Prezydenta Miasta Katowice Marcina Krupy, Polskiego Komitetu UNESCO.
Organizacja konferencji została dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach realizacji zadania „Dziedzictwo przemysłowe wspiera Zieloną Europę”.
[1] Cały wywiad dostępny na portalu Ślązag https://www.slazag.pl/polskie-prawo-nie-widzi-zabytkow-przemyslu-pisano-je-z-mysla-o-katedrach-i-zamkach