Twin IT to kampania promująca dziedzictwo w formie 3D, organizowana przez inicjatywę Europeana i Komisję Europejską. Realizacja Działu Digitalizacji Narodowego Instytutu Dziedzictwa została wybrana jako reprezentant Polski w kampanii.
W 2021 roku, Komisja Europejska przyjęła rekomendację dotyczącą digitalizacji dziedzictwa, wg której państwa członkowskie powinny do 2030 roku zdigitalizować w formie 3D zabytki zagrożone zniszczeniem, 50 % zabytków najchętniej odwiedzanych oraz zainteresować się kategoriami zabytków, które są digitalizowane w najmniejszym stopniu.
Działania takie przynoszą wiele korzyści zarówno dla opiekunów jak i odbiorców dziedzictwa kulturowego. Oglądanie, badanie, zwiedzanie obiektów w formie cyfrowej zwiększa ich dostępność i ułatwia wykorzystanie do celów naukowych, kreatywnych lub biznesowych. Istotne jest również utrwalenie szczegółowych danych o zabytku w razie jego zniszczenia.
Wirtualne dziedzictwo krajów Europy od 2008 roku jest udostępniane w repozytorium cyfrowym Europeana. Około 2 000 instytucji opublikowało tam dokumenty, książki, obrazy, pliki audio i wideo, a kolekcja obiektów 3D obejmuje aktualnie 5006 pozycji.
Kampania Twin IT ma promować digitalizację dziedzictwa 3D, pomagać w tworzeniu sieci kontaktów i wymianie doświadczeń pomiędzy europejskimi instytucjami. Każde z państw członkowskich Unii Europejskiej miało wytypować jeden zabytek zdigitalizowany w technologii 3D. Za proces wyboru odpowiadały ministerstwa kultury poszczególnych krajów. Obiekt miał spełniać jeden z warunków: być zagrożony zniszczeniem, należeć do najczęściej odwiedzanych zabytków w danym kraju lub do zasobu dziedzictwa kulturowego o niskim poziomie cyfryzacji. Dodatkowo realizacja powinna charakteryzować się wysoką jakością techniczną.
Konkurs na zabytek reprezentujący nasz kraj przeprowadziło polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pięć instytucji zgłosiło jedenaście obiektów. Pod uwagę wzięto lokalizację i potencjał turystyczny zabytku, jego wartość i historię oraz możliwość prezentowania obiektów o różnych rozmiarach (np. elementów wyposażenia). Ostatecznie wybrana została digitalizacja 3D zespołu kolegiaty pod wezwaniem św. Marcina Biskupa w Opatowie, przeprowadzona przez Dział Digitalizacji Narodowego Instytutu Dziedzictwa.O tym, jak nasz zespół pracuje i o efektach tej pracy pisaliśmy ostatnio w artykule:
Kościół kolegiacki jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury romańskiej na ziemiach polskich. Obecnie przyjmuje się, że świątynia powstała w połowie XII wieku i jest fundacją książęcą dokonaną przez Kazimierza II Sprawiedliwego lub Henryka Sandomierskiego z przeznaczeniem dla zgromadzenia kanonickiego księży świeckich. Kolegiata wiąże się ponadto z postacią Krzysztofa Szydłowieckiego (1466-1532) – jednego z najpotężniejszych możnych swoich czasów, kanclerza wielkiego koronnego, kasztelana sandomierskiego i krakowskiego, wojewody krakowskiego, starosty krakowskiego. Kanclerz, będąc właścicielem Opatowa, uczynił kolegiatę nekropolią swojego rodu. Trójkondygnacyjny nagrobek kanclerza wyróżnia się skalą, wykonaniem i bogatą koncepcją znaczeniową. Digitalizację tego obiektu, zrealizowaną przez NID, można już oglądać na portalu Europeana.
Inne modele 3D zabytków można znaleźć na naszym portalu zabytek.pl.
Kampania Twin IT wystartowała 21 czerwca 2023 roku podczas szwedzkiej prezydencji w Radzie UE, kontynuowana była w trakcie hiszpańskiej prezydencji, a zakończy się w 2024 roku, podczas prezydencji belgijskiej.
Wszystkie realizacje wybrane przez państwa członkowskie będą opublikowane i ogólnodostępne na portalu Europeana oraz na stronie kampanii. Kampanię można obserwować pod tagiem #3DforCulture.