00:17  Zespół zabytków, nad którymi czuwa Fundacja Zbiorów Rodziny Sosenków

00:22stanowi jeden z najpoważniejszych i bezcennych zbiorów prywatnych

00:25  dokumentujących dziedzictwo materiakne Polaków i Krakowian.

00:29  Na codzień eksponaty są niedostepne dla publiczności

00:32 ze względu na brak możliwości prezentowania ich w stalej siedzibie.

00:37   Po raz pierwszy kolekcjonerzy przedstawiaja swoją kolekcję we własnym domu szerszemu odbiorcy.

00:42 Eksponaty zostały wkomponowane w klimatyczne wnetrza pełne antyków i świątecznych bibelotów

00:47 ukazując przy tym archiwum dziedzictwa choinki, które prezentuje wszystkie oblicza polskiej tradycji bożonarodzeniowej.

00:55 Zasób kolekcji to kilka generacji, kilka pokoleń,

01:00 taka sztafeta międzypokoleniowa, która przekazywała sobie swoje ozdoby,

01:05 których później kolejne pokolenie uzywało na coraz to młodszych choinkach.

01:11 Fenomenem tej kolekcji jest to, że tak kruche dziedzictwo,

01:14 tak delikatne obiekty przetrwały zawirowania dziejowe, wojny, ciężkie czasy,

01:20 a mimo to zachowały się do naszych czasów. Nawet te z połowy XIX w.

01:26 Kolekcja Sosenków, jeżeli chodzi o ornamenty choinkowe

01:32 to na prawdę fenomenalny zbiór, bardzo cenny, porównawczy,

01:36 wspaniałe archiwym dziedzictwa choinki polskiej, które prezentuje 

01:40 wszystkie możliwe oblicza w jednej lokalizacji, właśnie w naszych zbiorach.

01:50 Pierwsza połowa XIX w. to czas kiedy upowszechniła się w Polsce choinka

01:56 jako drzewko bożonarodzeniowe, natomiast prawdziwą rewolucję w zdobieniu choinek,

02:04 rewolucję w zastąpieniu ozdób naturaliów, czyli jabłek, orzechów, innych owoców

02:12 na drzewkach choinkowych wprowadził Hans Greiner

02:18 pracownik huty szkła w Lauschy.

02:21 Wymyślił, że zamiast starać się o pieniądze na to, żeby kupić dość kosztowne ozdoby

02:30 w rofmie jabłek, orzechów, postanowił zrobić ich imitacje ze szkła.

02:37 Te ozdoby tak  bardzo się natychmiast spodobały, że wszyscy znajomi, rodzina

02:44 chcieli mieć natychmiast podobne i wieśc o tych ozdobach rozeszła się

02:52 lotem błyskawicy do tego stopnia, że w rok później, w 1848 r.

02:59 zobaczyliśmy opublikowaną w jednym z czasopism ilustrację,

03:04 gdzie królowa Wiktoria i cała jej rodzina siedzi przy stole,

03:10 w tle jest oczywiście choinka i cała choinka jest ozdobiona właśnie bombkami choinkowymi.

03:17 Niewiele lat później, niemiecki wynalazca, chemik Justus Liebig wymyślił,

03:27 `że bańki choinkowe można od środka posrebrzyć metodą azotanu srebra

03:35 i nagle prawie bezbarwna i taka przejrzysta bombka zaczęła

03:42 zaczęła bardzo mocno odznaczać się od samej choinki

03:45 dlatego, że błyszczała, srebrzyła się jak gwiazda.

03:50 Można powiedzieć, że ten czas to jest taki pierwszy etap rewolucji w zdobieniu drzewka choinkowego.

03:59 Pytanie skąd wzięła się nazwa "bombka", dzisiaj tak powszechna? Zapytajmy o to pana Marka.

04:07 Proszę sobie wyobrazić, że w XVIII i XIX w. bomby, które rzucano

04:13 miały kształt kulisty i na szczycie tej bomby był taki jak gdyby kominek,

04:22 z którego wystawał żarzący się wiecheć. Kiedy został rzucony taki przedmiot,

04:28 to wtedy następowała eksplozja. 

04:32 Ponieważ bombka choinkowa, bańka choinkowa najbardziej właśnie taką bombę przypominała

04:39 stąd zaczęto określać, że to jest bombka choinkowa i ten wyraz do dzisiaj jest używany powszechnie.

04:50 Nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę, że tak powszechna dziś bombka

04:55 ma zaledwie 175 lat. Wynaleziono ją jeszcze w pierwszej połowie  XIX w.

05:01 Produkowano ją w dużych i małych hutach, techniką hutniczką, techniką wydmuchiwania

05:09 i głównie były to bańki w kształcie kuli.

05:12 Natomiast druga technika polegala na wydmuchiwaniu do form drewnianych i metalowych

05:17 różnych kształtów. Takie figuralne bańki miały kształt mikołajów, zwierzątek,

05:23 figurek, jabłek, owowców i były urozmaiceniem różnych motywów.

05:28 Dziś figuralne bańki stanowią niesamowitą fantazję projektantów,

05:33 którzy tworzą nowe motywybaniek. Natomiast te, które posiadamy w kolekcji

05:39 są źródłem inspiracji, ale też odwzorowaniem tradycji, różnych motywów,

05:44 które miały okazję, przez różne okresy, różne style i rózne epoki

05:50 pokazywać rozwój tego wynalazku jakim jest szklama bombka.

05:55 Dziś oczywiście  bańki zastępujemy nowymi materiałami.

05:59 Są bańki produkowane z tworzyw sztucznych, są zdobione nowoczesnymi technikami.

06:05 Natomiast te tradycyjne oparte są głównie na szkle.

06:15 `Kolekcja bomek, która znajduje się w naszych zbiorach

06:18 to niesamowite źródło wiedzy o historii bombki i choinkowej, o motywach,

06:23 o technikach, o zdobieniach, o stylach, o róznych epokach.

06:28 Możemy porównać na podstawie różnych egzemplarzy rozwój  tego wynalazku,

06:33 Natomiast bardzo ważnym źródłem wiedzy, dodatkowym, które wzmacnia to

06:37 co pokazują eksponaty, jest ikonografia. 

06:40 Ta ikonografia, czyli to, co zostało zapisane na obrazach. Te obrazy to katalogi

06:47 ofertowe różnych hut, róznych sklepów, które prezentowały swój asortyment.

06:55 W kolekcji  niezwykle ważne są katalogi. Katalogi pozwalają nam na właściwe datowanie,

07:01 określenie pochodzenia i określenie asortymentu, kształtów bombek

07:09 i wszelkich innych ozdób choinkowych. 

07:11 Posiadanie takich katalogów jest niezwykle istotną rzeczą,

07:16 zdobywanie tych katalogów jest niezwykle trudne, bo bardzo wiele z nich niestety już przestało istnieć.

07:28 Zanim powstała bombka szklana funkcjonowały ozdoby wykonane z innych materiałów.

07:33 Z papieru, z tektury, z bibiuły, z drutu metalowego, z drewna. Były też ozdoby woskowe,

07:41 były równiez wykonywane ze słomy. Wszystko ręcznie. Prawdziwe rzemiosło.

07:46 Oczywiście tutaj ogromny zakres motywów ludowych, etnograficznych.

07:52 Istniały ozdoby, które służyły do zawieszania, ale były też ozdoby do oplatania.

07:58 Poprzedniczką naszej tradycyjnej choinki jest podłaźniczka.

08:01 I do tego wlaśnie typu choinki byłt projektowane ozdoby, które miały charakter zwisający.

08:09 Błyskotały, jeżeli chodzi o użycie na przykład folii posrebrzanej, to było głównym zadaniem ozdób świątecznych.

08:17 Czyli rozświetlenie, iluminacja, dodanie kolorów, dodanie barw w tym zimowym, chłodnym okresie.

08:27 Jeśli mówimy o oświetleniu to musimy pamiętac, ze oświetlenie na początku to były po prostu swieczki,

08:36 ale żeby te świeczki umocowac do choinki w jakis bezpieczny sposób,

08:42 to trzeba było wymyślić swojego rodzaju lichtarzyki.

08:47 Kiedyś pytano mnie co t oza dziwne urządzenie. Takie jakieś dwie ciężkie wisienki,

08:55 które połączone są drutem, a na szczycie jest spiralka. 

09:00 To jest właśnie bardzo wczesny typ lichtarzyka na świeczkę. Tutaj w ta spiralkę

09:07 wtykało się świeczkę, a całość zawieszało się na gałązce, utrzymywało to świeczkę w pionie

09:16 Jeśli dobrze powieszona była świeczka, to nie było zadnego nieszczęścia.

09:21 Niestety znamy z literatury bardzo wiele przypadków pożarów, które rozpoczęły się

09:28 właśnie od świeczki choinkowej. Zapalenia się samego drzewka, potem firanek itd.

09:36 Także wielkie święto, wielka uroczystość zmieniała się w akcję gaśniczą.

09:48 Wyroby galanteryjne nabywano w odpowiednich sklepach papierniczych

09:52 oferowano je otwierając księgę pełną takich szablonów, w których był jeden motyw.

09:58 Z tego szablonu można było wybrac dwie sztuki, czy dwa motywy,

10:03 więc sama prezentacja takiego kolorowego albumu była wielkim przeżyciem dla dziecka, czy dla dorosłego.

10:11 A w jaki sposób wykonywano te sztancowane, piękne, tłoczone kartoniki?

10:19 Te papiery ozdobne po angielsku nazywane scrapsami, czyli jak gdyby wydzierankami, wyrywankami,

10:28 wykonywano niezwykle skomplikowanymi technologiami.

10:31 Żeby tego typu aniołka zrobić, jeszcze na dodatek wytłoczyć na nim kształty

10:39 tak zwanym suchym, czy ślepym tłokiem,

10:42 to potrzebne były aż cztery narzędzia. Dwa narzędzia, które pozwalały na wykrojenie

10:49 kształty zewnętrznego. Natomiast kolejne dwa narzędzia to wklęsłe i wypukłe tłoczniki,

10:58 które powodowały wytłoczenie na zawsze takiego kształtu jaki był pożądany.

11:05 Tutaj mamy i włosy, i pióra anioła, przepięknie fakturowane.

11:11 Tego typu galanteria papierowa była bardzo kosztowna, więc zawsze liczono się z wydatkami.

11:21 Najczęsciej kupowano wszelkiego typu drobne dodatki.

11:27 Na tym na przykład aniołku widzimy buzie dziecka, bardzo ładną, litografowaną,

11:35 natomiast reszta wykonana jest ze zwykłej bibuły gufrowanej,

11:40 ale za to ozdobionej róznymi gwiazdeczkami, które kupowało się prawie że, można powiedzieć z metra,

11:47 bo to były połączone takimi drobnymi elementami w całą płaszczyzne gwiazdeczki

11:54 i można było sobie kupić czy decymetr kwadratowy, czy cały arkusz zależnie od majętności kupującego.

12:04 

12:07 Kolekcja ozdób choinkowych jest jak morze. Jest tych ozdób przeogromna ilość

12:14 natomiast naszym zadaniem jako kolekcjonerów, osób, które maja zadbac o to żeby wszystko przetrwało

12:22 dla następnych pokoleń, jest takie przechowywanie, takie zabezpieczanie tych ozdób

12:28 żeby im się żadna krzywda nie stała. Stąd przygotowywanie materiałów

12:34 do prezentacji to sa długie godziny rozpakowywania kolejnych pudeł,

12:40 w których są pudełeczka. W każdym pudełeczku jest tylko jedna ozdoba

12:46 pudeleczka są przejrzyste, więc przynajmniej widzimy co się w nich mieści.

12:51 To jest jedyna metoda na to, żeby zachowywać ozdoby w dobrej kondycji,

12:58 ponieważ często te egzemplarze, które trafiają do naszych zbiorów

13:04 sa splątane, są zabrudzone bardzo mocno, są porozrywane.

13:10 Trzeba przeprowadzić całe długotrwałe zabiegi żeby, po pierwsze odczyścić je,

poza tym ponaprawiać, połączyć.

13:19 To wszystko wymaga ogromnej pracy, a każda właściwie zabawka, każda ozdoba choinkowa

13:27 jest wykonywana w innej technologii. Są ozdoby z tak zwanego szychu srebrnego,

13:34 czyli struganego na anielskie włosy, jesli tak można określić, srebra.

13:42 Ten szych służy do ozdabiania zarowno tego typu ozdób z aniołkami, czy innymi wizerunkami litografowanymi,

13:52 ale też może stanowić samodzielną ozdobę.

13:57 Często zwieńczenia choinki w formie gwiazy czy w formie szpica tez zdobione są całkowicie szychem.

14:07 Ten szych niestety patynuje, dlatego że wytwarzają się siarczki i inne związki

14:16 na powierzchni srebra. Powodują czernienie, ale i tak pewna ilośc tego połysku zostaje zachowana

14:25 i nie traca urody. Ja zawsze zachwycony jestem ozdobami tzw. komórkowymi,

14:34 tak my je nazywamy. Jak plaster miodu wyglądają. Te ozdoby wymagaja bardzo dużej precyzji przy wykonywaniu.

14:45 A jeśli sie niechcący zgniecie taka ozdoba, to naprawa wymaga wielu godzin reperacji.

14:53 `

14:57 Niektóre osoby robią takie bardzo proste konstrukcje, jak ten wachlarzyk

15:04 na którym też nalepiono dwa aniołki. Jeden z jednej, drugi z drugiej strony.

15:10 Ciepłe powietrze, które najczęsciej w pomieszczeniach obiega 

15:14 powoduje okręcanie się tych wachlarzyków, więc tworzy to drzewko takie wrażenie mobilności.

15:23 Niektórzy używają do zdobienia ozdób nawet tak twardych minerałów jak kwarc, mika

15:32 i inne błyszczki. To powoduje, że mamy takie ozdoby o znacznie sztywniejszej konstrukcji,

15:42 ale są też calkiem miękkie. Proszę popatrzeć, tutaj są ozdoby, które sa po części

15:48 wykonane z waty, ale część jest z drutu, który nadaje konstrukcję.

15:55 Bardzo charakterystyczne, wszystkie z tych zabawek w stylu art deco.

16:01 Mamy tutaj na przykład narciarza, mamy baletnicę, 

16:07 mamy nawet kominiarza w białym uniformie. To rzadkość. No ale jak zima, to zima.

16:14 

16:17 Kolekcja ozdób choinkowych Zbiorów Rodziny Sosenków to setki baniek,

16:22 setki różnych motywów.

16:25 Najwcześniejsze to jeszcze te z pierwszej połowy XIX w., jeszcze nie srebrzone wewnątrz.

16:31 Natomiast kolekcja zamyka sie na latach 90.

16:34 Są to zarówno polski, PRL-owskie bańki z drugiej połowy XX w. jak i bańki z lat 90.

16:42 To bańki produkcji amerykańskiej, firmy Christopher Radko Ornaments.

16:47 Wyjątkowo ciekawe motywy, luksusowo wykonane, między innymi zdobiły Biały Dom,

16:54 znajdują się też w naszej kolekcji. Są na prawdę wyjątkowe.

16:57 Część produkcji baniek Christophera Radko odbywała sie w Polsce, w polskich hutach

17:02 i nigdy nie zapomnę otwarcia takiego mini butiki-sklepu bożonarodzeniowego, 

17:07 który miał miejsce na parterze Pałacu pod Baranami.

17:10 Tam w bajkowej aranżacji, na ogromnych czterech choinkach wisiały najpiękniejsze bańki jakie widziałam w życiu,

17:19 właśnie w tamtych latach, latach 90.

17:22 Otwarcie tego przepięknego sklepu było  bardzo huczne i bardzo piękne.

17:28 Goście po prezentacji tego przepięknego sklepu udali się dorożkami do Teatru Słowackiego,

17:34 gdzie odbywał się bankiet, na prawdę w amerykańskim stylu. 

17:38 

17:41 Tak szeroka i bogata kolekcja, która dostarcza bezcennego materiału

17:47 jakimi są własnie ozdoby choinkowe, jest wspaniałym źródłem wiedzy o historii tego ornamentu.

17:53 Mamy tu do czynienia właśnie z różnymi epokami, różnymi stylami.

17:58 Czym sie w takim razie różniły najwcześniejsze bańki i najwcześniejsze ozdoby,

18:03 czy można w jakis sposób pokazać styl tego wynalazku?

18:10 To jest zagadnienie na pewno zabrałoby nam bardzo wiele czasu.

18:15 Wydaje mi się, że najlepszą egzemplifikacją różnic będą te dwie różne figurki,

18:24 które zawieszało się na choince.

18:26 Ozdoba wykonana w latach 30\. XX w. jest wykonana z filcu kolorowego,

18:34 przyprawione ma naturalne włosy, ale widać, że juz jest bardzo nowocześnie ubrana.

18:40 Druga postać to jest postac Hucułki. Bardzo precyzyjnie wykonana, bardzo realistycznie.

18:48 To jest o tyle ciekawe zjawisko, że na przełomie XIX/XX w. starano się

18:54 uwiecznić wszelkie mniejszości narodowe, m.in. Hucułów, Romów, Żydów, Łemków itd.

19:03 I to były postacie, które często utrwalano, ponieważ stroje ludowe były jak gdyby pod ochroną.

19:13 Na pewno przy tych egzempalarzach możemy powiedzieć, że tancerki są w stylu art deco.

19:19 Faktycznie jest tu pewna geometryzacja formy, nawiązanie do stroju z tej epoki okresu międzywojennego,

19:26 też kolorystyka - takie bibuły w kolorze łososiowego różu.

19:30 Szczególnie te dwa przykłady pokazują styl w ornamentach choinkowych. 

19:36 

19:40 W Krakowie na początku XX w. funkcjonowało Stowarzyszenie Polska Sztuka Stosowana

19:47 i Warsztaty Krakowskie.

19:50 W tych dwóch instytucjach uczono społeczeństwo jak można nowoczesnymi metodami

19:58 zdobić najprostsze nawet przedmioty.

20:02 Powstały właśnie wówczas wspaniałe wzorniki, powstały wspaniałe ozdoby choinkowe,

20:10 nad których rekonstrukcją pracują uczeni z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

20:18  W okresie międzywojennym w sklepach z galanterią papierową

 20:24 można było kupic gotowe szablony projektowane przez świetnych artystów.

20:30 Ozdoby wycinano w domu według tych wzorów

20:34 ewentualnie przerysowywano i powielano wilokrotnie takie wspaniałe ozdoby

20:44 I to jest jedna z niewielu pozostałości takich ozdób, które nie zostały wykorzystane

20:49 tylko jako gotowe plansze w kolekcji sie znalazły.

20:55 Pozostałe, często bardzo mocno zakurzone, porozrywane, znajdują sie też w naszej kolekcji.

21:04 

21:07 W kolekcji ozdób choinkowych znajdują się ornamenty i ozdoby na prawdę wszystkich możliwych kategorii.

21:14 Są popularne, są produkowane masowo, są wykonywane ręcznie

21:20 są luksusowe, są też takie, które stanowią wielki skarb kolekcji.

21:26 Na pewno do takoich wyjątkowych rzadkości należy XIX-wieczny szpic wieńczący choinkę.

21:34 Wykonany ze srebrzonego szkła i oczywiście opleciony srebrnym szychem i to takim bardzo masywnym. 

21:42 Jest to wyjątkowa ozdoba ze względu na to, że jej wielkość utrudniała zachowanie jej wtak dobrym stanie.

21:50 Natomiast druga rzecz to polska bombka choinkowa z wizerunkiem Orła Polskiego.

21:56 Dostałem ją w prezencie od zaprzyjaźnionego kolekcjonera,

22:00 który mimo, że bardzo dużo pieniędzy za nią zapłacił, to nie żałował i podarował naszym zbiorom.

22:10 

22:13 Wiedza o tym jak wyglądała choinka, jak była ubrana pochodzi po pierwsze z literatury. 

22:22  Czytamy pamiętniki najrózniejsze. Po drugie stare fotografie i pocztówki pokazują choinki.

22:30 Ale takie piękne kartoniki reklamowe, tu akurat cukierni Antoniego Hernicha z Wadowic.

22:40  On wykonywał pierniki cieszyńskie, tak je nazywano i sprzedawał również świece.

22:49 Ta firma była na tyle bogata, że mogła sobie pozwolić na  przepięknie złocone,

22:55 ilustrowane reklamówki, w których czytamy sobie co na choince można było powiesić.

23:05 A więc: "Cukiernki na drzewko, piankowe i likworowe - 1,40 korona za funt, 23:12 ciastka na drzewko piankowe, migdałowe, czekoladowe, orzechowe - 1 korona za funt."

23:20 Ale też sama ilustracja na kazdym z tych kartoników jest wyjątkowa.

23:27 Na jednym widzimy jest Czerwony Kapturek

23:30 na drugim Dobosz, czyli postacie bajkowe. 

23:35 

23:37 Jakie wspomnienia wiążą się z naszą bieżanowską choinką i jakie zapamiętałeś ozdoby?

23:44 Bieżanowska choinka po pierwsze była ubierana wielopokoleniowymi resztkami ozdób,

23:53 dlatego, że każdy rok powodował, że jakas jedna, dwie, trzy ozdoby

24:00 ulegały zniszczeniu. Jakieś bańki się rozbiły.

24:06 Co roku w gorszej kondycji było oświetlenie choinkowe na takie nietypowe bardzo żaróweczki podłużne,

24:15 To wszystko uzupełniane było przez bieżąco wieszane słodycze,

24:23 między innymi takie bardzo długie słodkie cukierki walcowatego kształtu.

24:31 Natomiast istotne było też to, co było pod choinką,

24:37 bo wszyscy brali udział w ubieraniu choinki - robiliśmy łańcuchy, robiliśmy najróżniejsze ozdoby,

24:45 natomiast pod choinka za każdym razem było coś nowego

24:49 no i trzeba było sie cieszyć jak najbardziej, skromnymi w prawdzie, ale zawsze prezentami, które Aniołek przynosił.

24:59 Część ozdób robiliśmy sami i to robiliśmy z czegoś wyjątkowego,

25:02 dlatego że mama jednego z kolegów pracowała w wytwórni bombek choinkowych

25:10 i z tej wytwórni przynosiła końcówki odcinane po wydmuchaniu bańki.

25:19 One były zawsze na końcu pomalowane albo na różowy, nibieski, zielony, zółty kolor

25:26 `Myśmy przewlekali te długie jak cygarniczki, jak takie lufki do palenia papierosów elementy

25:36 Nawlekaliśmy na sznurek, a między tymi elementami umieszczaliśmy papierowe kokardki,

25:46 albo chlebowe cukierki kolorowane burakiem.

25:51 Taka samodzielna praca. Mierzyliśmy ile metrów jeszcze tego można nanizać.

25:59 Wydawałoby się, że to sa takie bardzo krótkie elementy potrzebne do choinki

26:06 a de facto to trzeba było wiele, wiele metrów łańcuchów nanizać żeby owinąć całą choinkę.

26:15 

26:18 Wzmocnieniem przekazu i wiedzy na temat tradycji bożonarodzeniowych 

26:24 są pocztówki i zdjęcia. Jest to rodzaj ikonograficznego archiwum,

26:29 czyli takiego, które pokazuje obrazy jak dawniej wyglądały święta.

26:33 Pocztówki wykonywano w technice zarówno fotograficznej, ale też malarskiej.

26:39 Wizerunki te pokazują nie tylko wygląd choinki, ale też stroje, które nosiły dzieci,

26:45 umeblowanie, cały sztafaż, czyli to co sie znajdowało w sąsiedztwie choinki.

26:50 Również prezenty, czyli zabawki.

26:53 Pocztówki niezależnie od czasu kiedy powstały

26:57  prezentowały najbardziej charakterystyczne zabawki jakie znajdowano pod choinką.

27:05 Na początku XX w. jeszcze dominowały kolejki i lalki

27:11 Potem nagle rozwój komunikacji samochodowej spowodował, że coraz więcej

27:17 pojazdów samochodowych zaczęło się pojawiać.

27:22 Zaczęły się również pojawiać samoloty - jeszcze większa nowoczesność.

27:28 Także nawet lekceważone przez wiele osób pocztówki powojenne 

27:33 pokazują, że w kosmos też można było polecić z choinką i pod choinką znaleźc odpowiednio nowoczesne zabytki. 

27:44 

27:46 Dlaczego sdecydowałeś się na właczenie właśnie ozdób choinkowych, baniek

27:51 i na przykład podstaw pod choinkę do kolekcji zabawek?

27:55 To gdzies jedno z drugim się łączy, ale jakie były Twoje emocje z tym związane?

28:00 Przede wszystkim można powiedzieć, że to jest wyższa świadomość kolekcjonerska,

28:06 czyli świadomość tego, że jeżeli nie znajdzie się osoba,

28:10 która zacznie dbać o te przedmioty to one ulegną zaprzepaszczeniu całkowitemu.

28:17 Każde przeprowadzki, każde nabywanie nowych ozdób powoduje, 

28:23 że eliminowane sa te starsze, zabrudzone, zniszczone, ale jednak bardzo, bardzo ważne.

28:32 Dla wielu rodzin ozdoby choinkowe sa czyms w rodzaju relikwii.

28:38 To są rzeczy, o których absolutnie nie wolno zapominać, nie wolno ich wyrzucić

28:44 nie wolno ich zniszczyć. Nawet jeżeli nie są eksponowane.

28:48 Ważne jest to, że emocje, uczucia, serce, które zawsze drży na wspomnienia z dzieciństwa

28:59 to jest to, co decyduje o miłości do przedmiotów, miłości do tych zabawek,

29:06 które towarzyszyly naszemu dorastaniu.

29:09 

29:12 Jako historyk sztuki dostrzegam różnorodność stylów, dokumentacje pewnych wątków,

29:19 świetne archiwum i duży zespół obiektów, który daje możliwości porównywania.

29:26 natomiast jako córka kolekcjonera zachwycam się pieknymi motywami 

29:31 mam wrażenia różnych przeżyć sentymentalnych, które kojarzę z dzieciństwa.

29:38 Niektóre wzory, niektóre motywy, które samodzielnie wieszaliśmy na choince.

29:43 Dostrzegam niesamowite piękno,niesamowite ciepło róznych historii ludzkich,

29:49 ale tez tych osobistych, naszych domowych.

29:51 Zapytajmy w takim razie mojego tatę jaka jest rola tej kolekcji?

29:57 Jak Ty ja oceniasz?

29:59 Ta kolekcja jest wazna między innymi dlatego, że ona już jest. jest bardzo duża i nadal się rozrasta.

30:08 Szczerze mówiąc to większość nowych nabytków to sa dary, które dla nas są niezwykle ważne,

30:15 dlatego że świadczą o tym, że ktos zrozumiał nasze przesłanie.

30:21 Że jednak trzeba zachowywac dla potomnych to co nasi przodkowie nam przekazali.

30:29 I to, że ta kolekcja uzupełniana jest, poszerzana, to daje też bardzo dużą dodatkową wiedzę.

30:37W naszym zbiorze są zarówno zabawki choinkowe projektowane

30:43 przez wybitnych artystów, ale też probione przez osoby związane z Radą Głwną Opiekuńczą.

30:52 Rada Główna Opiekuńcza to był specjalny organ, który funkcjonował

30:58 w czasie pierwszej i  drugiej wojny światowej

31:00 i w czasie drugiej wojny światowej pewna głuchoniema krakowianka

31:07 wykonywała ozdoby, które sprzedawane na tzw. wolnym rynku przynosiły fundusze dla RGO.

31:16 Nie tylko sama kolekcja w naszym zbiorze, ale nawet narzędzia, półfabrykaty

31:22 i projekty. Tak samo zabawki projektowane przez panią Szyszko-Bohusz, 

31:28 żonę słynnego architekta, Adolfa Szyszko-Bohusza,

31:31 ona też z Radą Główną Opiekuńczą współpracowała, więc  już te dwa zespoły zabytków

31:39 są dla nas niezwykle ważne, dlatego że dokumentują historię generalnie mało znaną Polakom.

31:48 Jestem świadoma tego, że jest kolekcjonerstwo ozdób choinkowych.

31:53 Najczęściej te kolekcje, które są najmłodsze skłądają się z obiektów powojennych

32:00 Obiekty pochodzą z zasobów pokolenia poprzedzającego kolekcjonera

32:05 inajczęściej tak się zdarza.

32:07 Nasza kolekcja posiada obiekty już z połowy XIX w., te szklane

32:13 i znacznie wcześniejsze jeżeli chodzi o inne techniki.

32:17 Mamy tu do czynienia z dziedzictwem, z zasobem pokazującym historię polskich

32:23 ornamentów choinkowych i ozdób choinkowych sięgających czasem nawet  dziesięc pokoleń wstecz.

32:30 Mówimy tu więc o pewnej ciągłości, różnorodności motywów,

32:34 o możliwości datowania, porównywania.

32:37 O różnych aspektach właśnie tej naszej polskiej choinki.

32:41 

32:45 Ta kolekcja to są dwa aspekty. Jedno to jest zapis uczuć, zapis emocji

32:53 ludzi, którzy wychowywali się z tymi przedmiotami,

32:58 natomiast druga, już z punktu widzenia dorosłego i bardzo doświadczonego kolekcjonera

33:06 to jest wartośc dokumentalna, historyczna.

33:10 To, że to jest zapis dziedzictwa kulturowego, fragmentu oczywiście i niezwykle istotnego,

33:18 związanego z wychowaniem i dzieciństwem. Choć nie tylko dotyczy dzieci,

33:27 bo dorośli tez z tymi emocjami, z tym dopasowywaniem się, nie tylko do warunków rodzinnych 

33:35 ale tez do stylu w jakim przezywamy te święta.

33:41 Styl, który rodzi się aktualnie, styl który rózni te przedmioty od przedmiotów,

33:48 które były przed nimi, a na pewno następne jeszcze bardziej się będą różniły.

33:56 Więc podejmowanie sie kolekcjonowania przedmiotów, które są wyjątkowo trudne w utrzymaniu,

34:03 konserwacji, przechowywaniu, to jest na prawdę rola takiego kolekcjonera,

34:10 który ma pełną świadomość swojej roli w społeczeństwie.

34:18 

Enter your transcript here...

Quick tips:

- Ctrl+I adds italic formatting and Ctrl+B adds bold formatting.

- Press ESC to play/pause, and Ctrl+J to insert the current timestamp.