Miejsca wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
1.
Zamość : Stare miasto w Zamościu (Old City of Zamosc) [od 1992 r.]
Pomniki Historii
Inne ważne zabytki regionu
Oprócz wpisanych na listę Pomników Historii Państwa Polskiego trzech miast Lublina, Kazimierza Dolnego i Zamościa do cenniejszych zabytkowych układów miejskich zaliczyć można: Chełm, Krasnystaw, Kraśnik, Urzędów, Wąwolnicę, Szczebrzeszyn, Kamionkę, Janów Podlaski, Lubartów, Kock, Wojsławice, Włodawę i Frampol.
Spośród blisko półtora tysiąca zabytków architektonicznych do najcenniejszych należą nieliczne na tym terenie kościoły gotyckie: w Piotrawinie n. Wisłą, Kraśniku, oraz gotycko–renesansowy kościół w Chodlu i cerkiew zamkowa w Kodniu. Zwartą stylistycznie grupę zabytków tworzą kościoły tzw. „renesansu lubelskiego”, w części przebudowane ze świątyń gotyckich. Oprócz najwybitniejszych świątyń nowego stylu w Zamościu i Lublinie niezwykle istotną grupę stanowią kościoły J. Wolffa (Czemierniki, Łęczna, Turobin, Uchanie), a także pokrewny im kościół w Gołębiu. Bogaty, na poły barokowy wystrój sztukatorski zdobi kodeński kościół św. Anny i kopułową kaplicę Tyszkiewiczów u lubelskich dominikanów. Barok pełny reprezentują kościoły J. M. Linka w Krasnobrodzie i Radecznicy z k,. XVII w., a także duży kościół jezuitów w Krasnymstawie. Do osiągnięć architektury XVIII w. należą kościoły: paulinów w Leśnej Podlaskiej, Tarnogrodzie i Sernikach oraz grupa centralno-podłużnych kościołów P. A. Fontany w Lubartowie, Włodawie i Chełmie. Jego jest też projekt katedry unickiej w Chełmie, cerkwi bazylianów w Białej Podlaskiej, kościoła w Ostrowie Lubelskim oraz, być może, synagogi we Włodawie. Kościoły w Puchaczowie, Baranowie i kaplica w Stróży k Kraśnika tworzą grupę dzieł J. Horsza. Klasycystyczne są natomiast kościoły w Kocku, Puławach i Żyrzynie oraz cerkwie w Kurmanowie (unicka), Chełmie i Jabłecznej (prawosławne). Wybitniejsze kościoły neogotyckie to wieżowe bazyliki w Konstantynowie, Malowej Górze, Garbowie, Łopienniku (J. P. Dziekoński), oraz w Pawłowie, Wąwolnicy, Bobach, Wisznicach, Jabłoniu, Parczewie i Łomazach.
Najstarsze drewniane jednonawowe kościoły w Tarnogrodzie., Borowie i Bukowinie pochodzą jeszcze z XVII w, zaś XVIII-wiecznymi są m.in. w Wojciechowie , Annopolu, Pratulinie (translokowany ze Stanina) i Żabiance, a także kościoły grupy kraśnickiej w Księżomierzy i Rzeczycy Ziemiańskiej. Do typu trójnawowego z wieżami należy halowy kościół w Tomaszowie Lubelskim, Ostrówkach, Chłaniowie i pofranciszkański w Górecku Kościelnym. Klasycystyczny układ centralny z kopułą otrzymał kościół w Borowicy (arch. J. Kubicki). Z drewnianych unickich cerkwi warto wymienić najstarsze: w Ortelu Królewskim, Korczminie, Terebinie, Jarczowie oraz trójkopułowe z Hrebennego, Tarnoszyna (ob. w Muzeum Wsi Lubelskiej) i Zubowic. Zlatynizowane cerkwie bezkopułowe znajdują się w Ciciborze Dużym, Witorożu, Żeszczynce, Witulinie i Żmudzi, zaś cerkwie „grupy radzyńskiej” w Bezwoli, Przegalinach Dużych i Rudnie. W wariancie z trzema wieżyczkami na kalenicy – cerkiew w Hannie z XVIII w., zachowana wraz z polichromią z epoki.
Z 20 ocalałych bożnic wymienić należy renesansową synagogę Łęcznej i późnobarokową we Włodawie.
Wczesną architekturę rezydencjonalną reprezentują późnorenesansowa ufortyfikowana willa na stawie w Czemiernikach i barokowy dwór alkierzowy w Żabikowie, zaś XVIII w.: późnobarokowe założenia pałacowe w Radzyniu Podlaskim, Lubartowie, Puławach (przebudowane), pałac w Łabuniach, w Klemensowie, Nałęczowie oraz klasycystyczne w Niezdowie k. Opola i Puławach („Marynki”), Kocku, Łabuńkach i Sobieszynie, Horodyszczu i Dołhobyczowie. Eklektyczny pałac Zamoyskich w Jabłoniu pochodzi z pocz. XX w.
Nielicznie murowane dwory z XVIII w. zachowały się m.in. w Hrubieszowie i Oszczowie, drewniane zaś w Muzeum Wsi Lubelskiej (dwór z Żyrzyna) , Jagodnem i Siedliszczu. Z najliczniej zachowanych siedzib dworskich warto wymienić klasycystyczne dwory w Samoklęskach, Konstantynowie, Kluczkowicach, Kolanie, Ujazdowie, Krzywdzie, Stryjnie, Snopkowie, Werbkowicach, eklektyczne w Wierzchowiskach Pierwszych, w stylu zakopiańskim w Łańcuchowie i secesyjny dwór w Kraczewicach Prywatnych. Znane budowle parkowe to Świątynia Sybilli i Dom Gotycki w Puławach (arch. Chr. P. Aigner).
Z gmachów o przeznaczeniu publicznym wyróżniają się ratusz zajezdny w Głusku k. Lublina, szpital barokowy w Białej Podlaskiej (Karola Boromeusza) i drewniany (!) późnobarokowy przy kościele św. Ducha w Kraśniku. Jedynym na terenie województwa zespołem obiektów uzdrowiskowych z k. XIX w. są budynki sanatorium w Nałęczowie, wzniesione wówczas na nowo lub przebudowane ze starszych budynków podworskich. Unikatowym zespołem zabudowy gospodarczej z 1 poł. XIX w. jest założenie przestrzenne Królewskiej (ob. Państwowej) Stadniny Koni w Wygodzie k. Janowa Podlaskiego.
Renesansowe budownictwo obronne reprezentuje - zamki w Janowcu i Krupem (trwała ruina). Znane jest także założenie obronne w Wojciechowie z późnogotycką wieżą mieszkalną zw. Ariańską (XVI w.); murem ze strzelnicami i pozostałościami wałów i fosy. Dość dobrze zachowane są bastionowe obwarowania willi w Czemiernikach oraz bastionowy obwód zamku w Białej Podlaskiej. Prócz twierdzy zamojskiej na terenie województwa stosunkowo dobrze zachowane są obiekty dawnej rosyjskiej Twierdzy Dęblin (Iwangorod) z. ok. poł. XIX w, oraz część dzieł obronnych należących do leżącej po stronie białoruskiej nadbużańskiej Twierdzy Brześć (tzw. przedmoście)
Za najlepiej zachowane obiekty przemysłowe z przełomu XIX/XX w. należy uznać zespoły budynków cukrowni w Lublinie, Garbowie, Strzyżowie i Wożuczynie, a także tu słodownię i browar (w d. klasztorze reformatów) Vetterów w Lublinie i browar Zamoyskich w Zwierzyńcu.
Z olbrzymiej liczby młynów i wiatraków działających na rolniczych terenach Lubelszczyzny zachowało się zaledwie kilka, m.in. w Bondyrzu, Czółnie i Wyrykach. Lubelski młyn Krauzego z k. XIX w. stoi w miejscu wcześniejszego młyna papierni z XVI w.
Do najciekawszych i najlepiej zachowanych założeń ogrodowych zaliczyć można park krajobrazowy z pawilonami (Dom Gotycki, Świątynia Sybilli, Domek Grecki, groty) w założeniu pałacowym Czartoryskich w Puławach, oraz jeden z pierwszych ogrodów publicznych w Polsce – ogród miejski w Lublinie zw. Saskim.
Do najcenniejszych nekropoli w kraju należy natomiast cmentarz przy ul. Lipowej w Lublinie z pocz. XIX w i równie stary cmentarz w Puławach przy ul. Włostowickiej.
WYBIERZ WOJEWÓDZTWO 
