WYBIERZ WOJEWÓDZTWO 
2013.04.18
Łowicz – Bazylika Katedralna (dawna Kolegiata Prymasowska) pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
"Łowicz – Bazylika Katedralna (dawna Kolegiata Prymasowska) pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny" została uznana za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta RP z 22 października 2012 roku (Dz.U. 2012, poz. 1239).
Do pobrania: rozporządzenie.pdf
Katedra łowicka jest zabytkiem o szczególnym znaczeniu dla historii i kultury Polski. Świątynię fundowali, a następnie hojnie wyposażali najwięksi dostojnicy w hierarchii kościelnej - arcybiskupi gnieźnieńscy (prymasi od XV w.). Od XVI do XVIII w. ówczesna kolegiata była ich główną świątynią rezydencjonalną. W jej murach odbywały się synody kościelne, decydowano o najważniejszych sprawach Kościoła oraz Rzeczpospolitej. Interrex (funkcję tę sprawowali prymasi) przyjmował tu posłów w czasie bezkrólewia. Tutaj też odbywali pielgrzymki królowie. Obecna katedra jest nekropolią swoich mecenasów – dwunastu arcybiskupów oraz wielu innych dostojników - mieszczącą najwyższej klasy nagrobki, wspaniałe przykłady złotnictwa oraz pamiątki historyczne, pozwalające na określenie tej świątyni sanktuarium nie tylko sakralnym, ale także sanktuarium historii i kultury Polski nierozłącznie związanej z dziejami Kościoła.
Nad kolegiatą roztaczali szczególną pieczę arcybiskupi: Jakub Uchański, Jan Wężyk, Henryk Firlej, Maciej Łubieński, Jan Lipski, Stanisław Szembek, Teodor Potocki, Adam Komorowski. Pod ich patronatem, przy rozbudowie świątyni oraz przy pracach nad znajdującymi się w jej wnętrzu nagrobkami brali udział najwybitniejsi artyści doby nowożytnej działający na terenie Rzeczpospolitej (architekci: Tomasz Poncino, Konstanty Tencalla (?), Tylman z Gameren, Efraim Schroeger, Jakub Fontana (?), Karol Bay, rzeźbiarze: Jan Michałowicz z Urzędowa, Kasper Fodyga (?), Wilhelm van den Block (?), Abraham van den Block, Wilhelm Richter, Jan Chryzostom Redler (?), Jan Jerzy Plersch, Hieronim Canavesi, sztukatorzy: Jan Chrzciciel Falconi, Jan Michał Graff, Józef Pechner, malarze: Tomasz Dolabella (?), Adam Swach, Szymon Czechowicz). Nazwiska te są gwarancją najwyższej próby artystycznej realizacji w obrębie łowickiego kościoła. Niewątpliwym walorem świątyni jest także autentyczność substancji zabytkowej obiektu. Kościół przetrwał w niemalże niezmienionym stanie do XX w. W 1939 r. poważnemu uszkodzeniu uległ dach, hełmy wież, oraz prospekt organowy, które po wojnie zrekonstruowano.
W XII w., decyzją Władysława Hermana, Łowicz stał się własnością arcybiskupów gnieźnieńskich. Jednocześnie, świątynia łowicka, którą w 1433 r. podniesiono do godności kolegiaty, stała się, obok katedry gnieźnieńskiej, najważniejszym kościołem o nieformalnym statusie katedry i obiektem szczególnej troski prymasów. Obecna, barokowa świątynia powstała w XVII w. w wyniku przebudowy wcześniejszej - gotyckiej. Prace rozpoczęto od wzniesienia dwóch wież w stylu późnorenesansowym w części zachodniej świątyni. Następnie, przy udziale Tomasza Poncino, a później jego brata – Andrzeja, podwyższono ściany budowli, a między wieże wstawiono barokową fasadę. Wnętrze nakryto sklepieniem krzyżowym z gurtami. Stiukową monumentalną dekorację architektoniczną (fryz belkowania obiegającego nawę i prezbiterium, kapitele pilastrów, kartusze nad arkadami) wykonał Jan Chrzciciel Falconi.
Katedra łowicka jest trójnawową bazyliką z dwuwieżową fasadą i z długim prezbiterium. Wnętrze zaakcentowane zostało wysokimi arkadami wspartymi na filarach oddzielających nawę główną od bocznych. Kościół, na długości nawy i prezbiterium, otaczają kaplice sepulkralne o interesujących rozwiązaniach architektonicznych charakterystycznych dla epok, w których powstawały. Są to kaplice fundacji prymasów: J. Uchańskiego, J. Tarnowskiego, J. Wężyka, J. Lipskiego, A. Komorowskiego z cennym wyposażeniem oraz kaplica fundacji lokalnych mieszczan. We wnętrzu katedry wyróżniają się także wysokiej klasy ołtarz główny, szereg ołtarzy bocznych, dzieła malarskie oraz zespół płyt nagrobnych, nagrobków i epitafiów m.in.: płyta z nagrobka prymasa Jana Przerembskiego, nagrobek prymasa Uchańskiego, nagrobek piętrowy wojskiego gostyńskiego Marcina Śleszyńskiego i jego żony Anny, nagrobek chorążego łęczyckiego Piotra Tarnowskiego, nagrobek prymasa H. Firleja, prymasów Andrzeja i Wacława Leszczyńskich, epitafium prymasa Mikołaja Prażmowskiego, nagrobek prymasa A. Komorowskiego.
W najbliższym otoczeniu katedry ograniczonym murowanym ogrodzeniem, na wschodnim jego odcinku, znajduje się klasycystyczna dzwonnica projektu Szymona Bogumiła Zuga.
http://kustosz-lowicz.za.pl
http://www.muzeum.diecezja.lowicz.pl
http://lowickie.eu/474,zabytki-w-powiecie.html
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
Katedra łowicka jest zabytkiem o szczególnym znaczeniu dla historii i kultury Polski. Świątynię fundowali, a następnie hojnie wyposażali najwięksi dostojnicy w hierarchii kościelnej - arcybiskupi gnieźnieńscy (prymasi od XV w.). Od XVI do XVIII w. ówczesna kolegiata była ich główną świątynią rezydencjonalną. W jej murach odbywały się synody kościelne, decydowano o najważniejszych sprawach Kościoła oraz Rzeczpospolitej. Interrex (funkcję tę sprawowali prymasi) przyjmował tu posłów w czasie bezkrólewia. Tutaj też odbywali pielgrzymki królowie. Obecna katedra jest nekropolią swoich mecenasów – dwunastu arcybiskupów oraz wielu innych dostojników - mieszczącą najwyższej klasy nagrobki, wspaniałe przykłady złotnictwa oraz pamiątki historyczne, pozwalające na określenie tej świątyni sanktuarium nie tylko sakralnym, ale także sanktuarium historii i kultury Polski nierozłącznie związanej z dziejami Kościoła.
Nad kolegiatą roztaczali szczególną pieczę arcybiskupi: Jakub Uchański, Jan Wężyk, Henryk Firlej, Maciej Łubieński, Jan Lipski, Stanisław Szembek, Teodor Potocki, Adam Komorowski. Pod ich patronatem, przy rozbudowie świątyni oraz przy pracach nad znajdującymi się w jej wnętrzu nagrobkami brali udział najwybitniejsi artyści doby nowożytnej działający na terenie Rzeczpospolitej (architekci: Tomasz Poncino, Konstanty Tencalla (?), Tylman z Gameren, Efraim Schroeger, Jakub Fontana (?), Karol Bay, rzeźbiarze: Jan Michałowicz z Urzędowa, Kasper Fodyga (?), Wilhelm van den Block (?), Abraham van den Block, Wilhelm Richter, Jan Chryzostom Redler (?), Jan Jerzy Plersch, Hieronim Canavesi, sztukatorzy: Jan Chrzciciel Falconi, Jan Michał Graff, Józef Pechner, malarze: Tomasz Dolabella (?), Adam Swach, Szymon Czechowicz). Nazwiska te są gwarancją najwyższej próby artystycznej realizacji w obrębie łowickiego kościoła. Niewątpliwym walorem świątyni jest także autentyczność substancji zabytkowej obiektu. Kościół przetrwał w niemalże niezmienionym stanie do XX w. W 1939 r. poważnemu uszkodzeniu uległ dach, hełmy wież, oraz prospekt organowy, które po wojnie zrekonstruowano.
W XII w., decyzją Władysława Hermana, Łowicz stał się własnością arcybiskupów gnieźnieńskich. Jednocześnie, świątynia łowicka, którą w 1433 r. podniesiono do godności kolegiaty, stała się, obok katedry gnieźnieńskiej, najważniejszym kościołem o nieformalnym statusie katedry i obiektem szczególnej troski prymasów. Obecna, barokowa świątynia powstała w XVII w. w wyniku przebudowy wcześniejszej - gotyckiej. Prace rozpoczęto od wzniesienia dwóch wież w stylu późnorenesansowym w części zachodniej świątyni. Następnie, przy udziale Tomasza Poncino, a później jego brata – Andrzeja, podwyższono ściany budowli, a między wieże wstawiono barokową fasadę. Wnętrze nakryto sklepieniem krzyżowym z gurtami. Stiukową monumentalną dekorację architektoniczną (fryz belkowania obiegającego nawę i prezbiterium, kapitele pilastrów, kartusze nad arkadami) wykonał Jan Chrzciciel Falconi.
Katedra łowicka jest trójnawową bazyliką z dwuwieżową fasadą i z długim prezbiterium. Wnętrze zaakcentowane zostało wysokimi arkadami wspartymi na filarach oddzielających nawę główną od bocznych. Kościół, na długości nawy i prezbiterium, otaczają kaplice sepulkralne o interesujących rozwiązaniach architektonicznych charakterystycznych dla epok, w których powstawały. Są to kaplice fundacji prymasów: J. Uchańskiego, J. Tarnowskiego, J. Wężyka, J. Lipskiego, A. Komorowskiego z cennym wyposażeniem oraz kaplica fundacji lokalnych mieszczan. We wnętrzu katedry wyróżniają się także wysokiej klasy ołtarz główny, szereg ołtarzy bocznych, dzieła malarskie oraz zespół płyt nagrobnych, nagrobków i epitafiów m.in.: płyta z nagrobka prymasa Jana Przerembskiego, nagrobek prymasa Uchańskiego, nagrobek piętrowy wojskiego gostyńskiego Marcina Śleszyńskiego i jego żony Anny, nagrobek chorążego łęczyckiego Piotra Tarnowskiego, nagrobek prymasa H. Firleja, prymasów Andrzeja i Wacława Leszczyńskich, epitafium prymasa Mikołaja Prażmowskiego, nagrobek prymasa A. Komorowskiego.
W najbliższym otoczeniu katedry ograniczonym murowanym ogrodzeniem, na wschodnim jego odcinku, znajduje się klasycystyczna dzwonnica projektu Szymona Bogumiła Zuga.
http://kustosz-lowicz.za.pl
http://www.muzeum.diecezja.lowicz.pl
http://lowickie.eu/474,zabytki-w-powiecie.html
___________________________________________________________________________________________________________________________________________