WYBIERZ WOJEWÓDZTWO 
2013.04.02
Biskupin – rezerwat archeologiczny
"Rezerwat archeologiczny Biskupin" został uznany za Pomnik Historii zarządzeniem Prezydenta RP z 8 września 1994 roku (Monitor Polski 1994 nr 50 poz. 412).
Do pobrania: zarządzenie.pdf
Dobrem kultury są relikty archeologiczne osady obronnej ludności kultury łużyckiej, odkryte na półwyspie (dawniej wyspa) Jeziora Biskupińskiego (Biskupin stanowisko 4). Osada wzniesiona była na planie owalu, jego powierzchnia obejmowała około 2 ha. Usytuowana była na wyspie (o wymiarach 190 x 125 metrów) ze względu na jej walory obronne. Wyspę otoczono falochronem z dębowych bali, szerokim na 3-8 m. Wokół osady wzniesiono wał obronny o konstrukcji drewniano-ziemnej (długości ok. 460 m, szerokości ok. 3,5 m, wysokości ok. 6 m). Od strony południowo-wschodniej do grodu prowadziła brama o szerokości 3 m, z drewnianą wieżą obronną. Bramę z brzegiem jeziora łączył drewniany most o szerokości 3 m. Wewnątrz wału znajdowało się 13 rzędów drewnianych domów, krytych trzciną, poprzedzielanych ulicami, zbudowanymi z drewnianych bali. Osada zamieszkiwana była przez liczącą ok. 1000 osób społeczność, zajmującą się rolnictwem, hodowlą, rybołówstwem oraz różnorodną działalnością produkcyjną 2600-2500 lat temu.
Badania archeologiczne prowadzone w obrębie obiektu już od lat 30-rych tego stulecia odsłoniły dobrze zachowane drewniane konstrukcje fundamentowe domów, wałów, ulic i urządzeń komunikacyjnych oraz duże ilości materiału zabytkowego w postaci naczyń glinianych, narzędzi i ozdób wykonanych z żelaza, brązu i surowców organicznych. Na tym miejscu wzniesiono współczesne rekonstrukcje bramy wjazdowej z wieżą, odcinka wału, domów i mostu. W latach pięćdziesiątych utworzono muzeum i rezerwat archeologiczny - oddział terenowy Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie.
Uzasadnienie wyjątkowej, uniwersalnej wartości
Odkrycie osady obronnej w Biskupinie jest jednym z najważniejszych w dziejach polskiej i europejskiej archeologii. Wynika to z faktu przetrwania do naszych czasów (z racji korzystnego kontekstu środowiskowego) prawie kompletnych konstrukcji drewnianych tak wielkiej osady, z tak odległej przeszłości. Wobec spotykanej na ogół znikomości i fragmentaryczności materiału archeologicznego na naszych ziemiach Biskupin jest sam w sobie odrębną jakością. Biskupin - osada przedstawia również koncepcję zwartej, obronnej zabudowy i jest przykładem myśli protourbanistycznej, choć nie kontynuowanej w następnych wiekach. Odkrycie to, obok wielkiego poszerzenia wiedzy o pradziejach naszego kraju dało również impuls do rozwoju metodyki, technik wykopaliskowych, rozwoju m.in. archeologii doświadczalnej. Znaczna partia obiektu pozostaje przy tym nadal niezniszczona i nienaruszona badaniami, stanowiąc obszar dla odkryć przyszłych pokoleń. Wspomnieć należy tu również o niebagatelnej roli Biskupina w popularyzacji badań archeologii Polski.
Porównanie z innymi, podobnymi zabytkami
W swojej skali z okresu pradziejów nie posiada odpowiedników w Polsce i na świecie, porównywalne jest do osad palowych z neolitu w Szwajcarii czy Pompejów z Włoch reprezentujących cywilizację rzymską, ale z innych okresów rozwoju kultury.
Linki:
Do pobrania: zarządzenie.pdf
Dobrem kultury są relikty archeologiczne osady obronnej ludności kultury łużyckiej, odkryte na półwyspie (dawniej wyspa) Jeziora Biskupińskiego (Biskupin stanowisko 4). Osada wzniesiona była na planie owalu, jego powierzchnia obejmowała około 2 ha. Usytuowana była na wyspie (o wymiarach 190 x 125 metrów) ze względu na jej walory obronne. Wyspę otoczono falochronem z dębowych bali, szerokim na 3-8 m. Wokół osady wzniesiono wał obronny o konstrukcji drewniano-ziemnej (długości ok. 460 m, szerokości ok. 3,5 m, wysokości ok. 6 m). Od strony południowo-wschodniej do grodu prowadziła brama o szerokości 3 m, z drewnianą wieżą obronną. Bramę z brzegiem jeziora łączył drewniany most o szerokości 3 m. Wewnątrz wału znajdowało się 13 rzędów drewnianych domów, krytych trzciną, poprzedzielanych ulicami, zbudowanymi z drewnianych bali. Osada zamieszkiwana była przez liczącą ok. 1000 osób społeczność, zajmującą się rolnictwem, hodowlą, rybołówstwem oraz różnorodną działalnością produkcyjną 2600-2500 lat temu.
Badania archeologiczne prowadzone w obrębie obiektu już od lat 30-rych tego stulecia odsłoniły dobrze zachowane drewniane konstrukcje fundamentowe domów, wałów, ulic i urządzeń komunikacyjnych oraz duże ilości materiału zabytkowego w postaci naczyń glinianych, narzędzi i ozdób wykonanych z żelaza, brązu i surowców organicznych. Na tym miejscu wzniesiono współczesne rekonstrukcje bramy wjazdowej z wieżą, odcinka wału, domów i mostu. W latach pięćdziesiątych utworzono muzeum i rezerwat archeologiczny - oddział terenowy Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie.
Uzasadnienie wyjątkowej, uniwersalnej wartości
Odkrycie osady obronnej w Biskupinie jest jednym z najważniejszych w dziejach polskiej i europejskiej archeologii. Wynika to z faktu przetrwania do naszych czasów (z racji korzystnego kontekstu środowiskowego) prawie kompletnych konstrukcji drewnianych tak wielkiej osady, z tak odległej przeszłości. Wobec spotykanej na ogół znikomości i fragmentaryczności materiału archeologicznego na naszych ziemiach Biskupin jest sam w sobie odrębną jakością. Biskupin - osada przedstawia również koncepcję zwartej, obronnej zabudowy i jest przykładem myśli protourbanistycznej, choć nie kontynuowanej w następnych wiekach. Odkrycie to, obok wielkiego poszerzenia wiedzy o pradziejach naszego kraju dało również impuls do rozwoju metodyki, technik wykopaliskowych, rozwoju m.in. archeologii doświadczalnej. Znaczna partia obiektu pozostaje przy tym nadal niezniszczona i nienaruszona badaniami, stanowiąc obszar dla odkryć przyszłych pokoleń. Wspomnieć należy tu również o niebagatelnej roli Biskupina w popularyzacji badań archeologii Polski.
Porównanie z innymi, podobnymi zabytkami
W swojej skali z okresu pradziejów nie posiada odpowiedników w Polsce i na świecie, porównywalne jest do osad palowych z neolitu w Szwajcarii czy Pompejów z Włoch reprezentujących cywilizację rzymską, ale z innych okresów rozwoju kultury.
Linki: