Narodowy instytut dziedzictwa

„Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim (1844-1855)” to monumentalne dzieło, opracowane ponad 150 lat temu, będące pierwszą w Europie inwentaryzacją zabytków, wyprzedzającą o wiele lat podobne działania w państwach zachodnioeuropejskich. Inwentaryzacja ta, przeprowadzona przez Kazimierza Stronczyńskiego i jego współpracowników w trudnych czasach zaboru rosyjskiego, objęła świeckie i sakralne zabytki Królestwa Polskiego – średniowieczne i nowożytne – w 410 miejscowościach.

Oryginał dzieła Stronczyńskiego, szczęśliwie zachowany w zbiorach Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, zawiera 5 tomów tekstu, obejmujących Ogólne Sprawozdanie Delegacji oraz Opisy zabytków starożytności w poszczególnych guberniach, jak również 7 atlasów z widokami akwarelowymi. Ten obszerny tekst, liczący ok. 1200 stron, został przepisany z wcześniej sporządzonego mikrofilmu, wiernie w stosunku do oryginału, czyli z zachowaniem XIX-wiecznej ortografii i nieużywanych już znaków diakrytycznych.

Współczesne opracowanie, wymagające zaangażowania i pomocy licznego zespołu fachowców, polegało na konfrontacji obiektów w terenie z dzisiejszym stanem zachowania, czego efektem są niezwykle cenne zdjęcia porównawcze oraz uzupełnieniu oryginalnych tekstów komentarzami w świetle najnowszej literatury naukowej. Dzięki temu powstał pełny obraz poszczególnych zabytków, ukazujący ich przemiany na przestrzeni lat. Dodatkowo reprodukowane zostały rysunki i herby, występujące na marginesach Opisów starożytności.

Prezentowana monografia składa się z VI tomów obejmujących ówczesne gubernie: radomską, warszawską, płocką, lubelską, augustowską i Sprawozdanie ogólne.

Wszystkie tomy są dostępne w Narodowym Instytucie Dziedzictwa.

1. Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim. T. I Ogólne sprawozdanie Delegacji – 99,75 zł
2. Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim. T. II Gubernia Radomska – 99,75 zł
3. Widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim. Gubernia Radomska (atlas) - 147 zł
4. Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim. T. III Gubernia Warszawska - 99,75 zł
5. Widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim. Gubernia Warszawska (atlas) - 147 zł
6. Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim. T. IV Gubernia Płocka - 99,75
7. Widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim. Gubernia Płocka (atlas) - 147 zł
8. Widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim. Gubernia Lubelska / Gubernia Augustowska (atlas) - 147 zł
9. Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim. T. V Gubernia Lubelska / Gubernia Augustowska - 99,75 zł