Dotacja celowa ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami to dokument strategiczny uchwalany przez Radę Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (DZ.U. z 2018 r., poz.2067, z późn. zm.).

Dokument ten określa cele administracji rządowej oraz podległych jej służb i instytucji w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na okres czterech lat. Wskazuje on także szczegółowo kierunki działań i zadania w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, jak również warunki i sposób ich finansowania oraz harmonogram ich realizacji.

Więcej: Czym jest Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami?

Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2019-2022 został przyjęty uchwałą Rady Ministrów 13 sierpnia 2019 r., a następnie ogłoszony w „Monitorze Polskim” 11 września 2019 r. (MP z 2019 r., poz. 808).

8 października 2019 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego powołał dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa na Koordynatora Programu (Dziennik Urzędowy MKiDN z 2019 r., poz. 98).

26 lipca 2021 r. uchwałą nr 92  z zmieniono uchwałę nr 82 Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2019 r. w sprawie „Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2019–2022” (M.P. poz. 745), wprowadzając kilka drobnych zmian do programu.

W ramach Programu 2019-2022 Narodowy Instytut Dziedzictwa realizuje następujące projekty:

• Szkolenia z zarządzania dziedzictwem kulturowym

Szkolenia dedykowane dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) oraz innych liderów lokalnych (Gminnych Ośrodków Kultury, NGO, muzeów, lokalnych instytucji kultury, przedsiębiorców, lokalnych grup działania i innych) mające na celu wzmocnienie kompetencji samorządów z zakresu zarządzania dziedzictwem, rozumianym jako proces ochrony i wykorzystania dziedzictwa w rozwoju lokalnym.

Więcej o szkoleniach NID.
Koordynator zadania: Aleksandra Chabiera achabiera@nid.pl

• Platforma e-szkoleniowa

Baza szkoleń on-line do samokształcenia. Więcej: szkolenianid.learncom.pl
Koordynator zadania: Aleksandra Chabiera achabiera@nid.pl

• Serwis samorzad.nid.pl

Merytoryczne wsparcie wszystkich podmiotów działających w dziedzinie i na rzecz ochrony i opieki nad dziedzictwem (jst, właścicieli i zarządców zabytków, organizacji pozarządowych, instytucji kultury i innych).
Koordynator zadania: Krzysztof Szewczyk kszewczyk@nid.pl

• Centra Kompetencji ds. Rewitalizacji

Wsparcie gmin w procesach planowania i wdrażania gminnych programów rewitalizacji uwzględniających dziedzictwo kulturowe jako istotny zasób służący przezwyciężaniu problemów społecznych i infrastrukturalnych występujących na obszarach zdiagnozowanego kryzysu. Więcej o Centrach Kompetencji ds. Rewitalizacji.
Koordynator zadania: Anna Kozioł akoziol@nid.pl

• Studia ochrony wartości kulturowych

Opracowanie studiów ochrony wartości kulturowych obszarów zabytkowych pod kątem uwzględnienia ich w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Więcej na temat  opracowań studialnych.
Koordynator zadania: Elżbieta Jagielska ejagielska@nid.pl

• Konkurs „Twój dom – dialog z tradycją”

Znalezienie i popularyzacja nowych wzorców zabudowy jednorodzinnej będących kontynuacją i nawiązaniem do form tradycyjnego budownictwa. Więcej o konkursie “Twój dom – dialog z tradycją”.
Koordynator zadania: Iwona Liżewska ilizewska@nid.pl

• Konkurs „Samorząd dla Dziedzictwa”

Promocja i upowszechnianie najlepszych wzorców w zakresie opracowywania i wdrażania gminnych programów opieki nad zabytkami. Więcej o konkursie Samorząd dla Dziedzictwa.
Koordynator zadania: Anna Fortuna-Marek amarek@nid.pl

• Standardy i metody konserwatorskie

Wypracowanie jednolitych standardów postępowań konserwatorskich w odniesieniu do wybranych typów i kategorii zabytków, zgodnie z obowiązującą doktryną konserwatorską. Więcej na temat standardów opracowanych przez NID i dokumenty standardów do pobrania.
Koordynator zadania: Andrzej Siwek asiwek@nid.pl

• Upowszechnianie standardów i metod konserwatorskich

Opracowanie i wdrożenie internetowej bazy wiedzy z zakresu opieki nad zabytkami służącej upowszechnianiu standardów i metod konserwatorskich dla wybranych zasobów zabytkowych.
Koordynator zadania: Tomasz Błyskosz tblyskosz@nid.pl

• Waloryzacja zabytków

Opracowanie metodyki wartościowania zabytków oraz przeprowadzenie pilotażowej oceny wartości zabytkowych.
Koordynator zadania: Maciej Warchoł mwarchol@nid.pl

• Infrastruktura informacji przestrzennej o zabytkach

Dalsza rozbudowa treści i aktualizacja danych na portalu www.zabytek.pl. Współpraca z wojewódzkimi urzędami ochrony zabytków w zakresie współtworzenia cyfrowego repozytorium dokumentacji rejestru zabytków ScanManager dokument.zabytek.gov.pl oraz geoportalu mapy.zabytek.gov.pl/nid. Opracowanie projektu struktury nowej bazy danych połączonej z geoportalem, gromadzącej różnorodne typy informacji o obiektach zabytkowych, w tym wyniki badań naukowych.
Koordynator zadania: Karol Czajkowski kczajkowski@nid.pl

• Archeologiczne Zdjęcie Polski (AZP)

Uzupełnienie danych o dziedzictwie archeologicznym na dotąd niebadanych obszarach Archeologicznego Zdjęcia Polski.
Koordynator zadania: Agnieszka Makowska amakowska@nid.pl

• Archeologiczne Zdjęcie Polski + (AZP+)

Opracowanie, przetestowanie i upowszechnienie nowego wzorcowego rozwiązania w zakresie systematycznego rozpoznawania dziedzictwa archeologicznego w Polsce oraz gromadzenia danych przestrzennych dla celów konserwatorskich i naukowych. Opracowywana w ramach projektu ogólnopolska strategia rozpoznawania dziedzictwa archeologicznego na szeroką skalę, integrująca różnorodne metody teledetekcyjne (analiza zdjęć lotniczych, zobrazowań satelitarnych, danych LIDAR, badania geofizyczne) oraz badania z zakresu geoarcheologii, geomorfologii, archeologii środowiskowej, archeologii czasów współczesnych, ma w założeniu znacząco poprawić efektywność pozyskiwania danych oraz stan naszej wiedzy na temat lokalizacji i zasięgu stanowisk archeologicznych w Polsce bez inwazyjnej ingerencji w nawarstwienia kulturowe.
Koordynator zadania: Agnieszka Makowska amakowska@nid.pl

• Przechowywanie ruchomych zabytków archeologicznych

Opracowanie analizy dotyczącej optymalnego rozwiązania w skali kraju problemu przechowywania ruchomych zabytków archeologicznych.
Koordynator zadania: Jakub Wrzosek jwrzosek@nid.pl

• Centrum Architektury Drewnianej

Utworzenie punktu kontaktowego wspierającego opiekunów architektury i budownictwa drewnianego we właściwej opiece nad tym wymagającym szczególnej troski zasobem zabytkowym. Więcej o Centrum Architektury Drewnianej.
Koordynator zadania: Agnieszka Gajc agajc@nid.pl

• Podnoszenie bezpieczeństwa zasobu zabytkowego

Weryfikacja miejsca przechowywania i stanu zabytków ruchomych wpisanych do rejestru oraz ich dokumentacji umożliwiającej jednoznaczną ich identyfikację w przypadku kradzieży, poprzez wykonanie aktualnej dokumentacji fotograficznej.
Koordynator zadania: Marcin Sabaciński msabacinski@nid.pl

• Kampania społeczna zwiększająca wrażliwość społeczną na przestępczość przeciwko zabytkom

Zwiększenie świadomości dotyczącej przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu, a przede wszystkim wzbudzenie społecznego sprzeciwu wobec przestępstwom przeciw zabytkom. Więcej o kampanii: zabytki-reaguj.nid.pl
Koordynator zadania: Beata Bauer bbauer@nid.pl

• Kampania społeczna „Krajobraz Mojego Miasta”

Zwiększenie świadomości dotyczącej ochrony krajobrazu kulturowego, konieczność przywracania ładu przestrzennego. Więcej o kampanii: krajobrazmojegomiasta.pl
Koordynator zadania: Wioletta Łabuda-Iwaniak wlabuda@nid.pl

• Serwis edu.nid.pl

Utworzenie i prowadzenie portalu dotyczącego edukacji o dziedzictwie, przeznaczonego dla nauczycieli i edukatorów oraz rodziców i osób dorosłych. Więcej o serwisie edukacyjnym: edu.nid.pl.
Koordynator zadania: Beata Bauer bbauer@nid.pl

• Program dotacyjny „Wspólnie dla dziedzictwa”

Program dotacyjny dla organizacji pozarządowych w zakresie popularyzowania i upowszechniania wiedzy o dziedzictwie kulturowym, budowania świadomości lokalnej, a także włączania społeczeństwa w opiekę nad zasobem dziedzictwa kulturowego. Więcej o programie dotacyjnym Wspólnie dla Dziedzictwa.
Koordynator zadania: Renata Olech rolech@nid.pl

• Stworzenie modelu gromadzenia danych

Stworzenie modelu systematycznego i elastycznego gromadzenia oraz analizowania danych, przede wszystkim statystycznych, z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego i opieki nad zabytkami oraz powiązania tej dziedziny z jak najszerszym kontekstem ekonomiczno-społecznym.
Koordynator zadania: Anna Kozioł akoziol@nid.pl

Kontakt do Pełnomocnika Dyrektora ds. koordynacji Krajowego Programu, Zespół ds. Koordynacji i Rozliczania Programów 

Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014-2017 został przyjęty uchwałą Rady Ministrów 125/2014 z 24 czerwca 2014 r.

Więcej: Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014-2017.