Jak sztuczna inteligencja może zmienić nasz stosunek do historii i pomóc zachować dziedzictwo kulturowe? To jedno z kluczowych pytań, które zgłębiają uczestnicy tegorocznej międzynarodowej konferencji ETHER – Eternal Heritage / Wieczne Dziedzictwo, odbywającej się 5 i 6 listopada w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Eksperci, naukowcy i przedstawiciele instytucji kultury z całego świata spotykają się, aby dyskutować o tym, jak nowoczesne technologie mogą wspierać ochronę dziedzictwa.

Drugą edycję międzynarodowej konferencji ETHER – Eternal Heritage / Wieczne Dziedzictwo otworzyła dyrektorka Narodowego Instytutu Dziedzictwa Marlena Happach, która podkreśliła, jak ważne jest łączenie przeszłości z przyszłością poprzez nowoczesne technologie, które pozwalają zachować i przekazywać wiedzę o dziedzictwie w nowym wymiarze.

„W ten sposób możemy nie tylko utrwalić tę wiedzę, ale także twórczo ją wykorzystać i na jej bazie stworzyć coś nowego. (…) Bardzo dziękuję całemu zespołowi z Narodowego Instytutu Dziedzictwa i wszystkim osobom zaangażowanym w organizację tej konferencji. Życzę Państwu, aby to wydarzenie stało się inspiracją do zdobycia wiedzy oraz do odkrywania nowych możliwości ochrony dziedzictwa” – powiedziała dyrektorka NID-u.

W otwarciu wydarzenia uczestniczyli także dyrektorzy departamentów w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Jakub Makowski, dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków oraz Karol Zgódka, dyrektor Departamentu Mediów i Sektorów Kreatywnych. Dyrektor Zgódka w swoim wystąpieniu zaznaczył, że konferencja ETHER to przestrzeń dialogu między specjalistami, których łączy jeden wspólny cel – ochrona, rozwój i popularyzacja naszego dziedzictwa kulturowego.

„Dzisiejsze wydarzenie jest odpowiedzią na współczesne wyzwania, jakie stawia nam świat technologii oraz potrzebę budowania silniejszych więzi między środowiskami, które na co dzień zajmują się ochroną dziedzictwa kulturowego w różnorodny sposób. Technologie cyfrowe oferują nam dziś narzędzia, które nie tylko wspomagają proces digitalizacji zasobów kultury, ale także umożliwiają ich ochronę i przekazywanie przyszłym pokoleniom w sposób dotychczas niedostępny.”

Program konferencji jest bogaty w prezentacje i wystąpienia podzielone na tematyczne panele. Pierwszy z nich, zatytułowany FUTURE-DRIVEN HERITAGE, poświęcony był wykorzystaniu technologii cyfrowych w badaniach naukowych, w tym wykorzystaniu głębokich sieci neuronowych do identyfikacji stanowisk archeologicznych.

Karol Czajkowski, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa, otworzył panel prelekcją „Tam i z powrotem, czyli ostatnia podróż Rycerza Piotra – mikrohistorie w świetle technologii,” który przedstawił jak za pomocą technologii badać mikrohistorie na styku dziedzictwa materialnego i niematerialnego.

Następnie prof. Robert Erdmann z Uniwersytetu Amsterdamskiego omówił wdrożenie systemów opartych na AI w m.in. Musée des Arts Decoratifs w Paryżu. Wskazał, że algorytmy, które analizują zbiory według obrazu lub tekstu, przyspieszają procesy badawcze i zarządzania zasobami. To doskonały przykład, jak AI przekształca czasochłonne zadania w nowoczesne narzędzia pracy dla badaczy.

Warsztaty
Tegoroczna edycja konferencji ETHER została wzbogacona o warsztaty zatytułowane: „Skanowanie fotogrametryczne obiektów dziedzictwa kultury” oraz „Wykorzystanie skaningu laserowego w dokumentacji obiektów zabytkowych – możliwości, ograniczenia i wyzwania”, które odbędą się 5 i 6 listopada po zakończonych panelach.

Pierwszy z nich poprowadzi kierownik Zespołu Zadaniowego ds. digitalizacji NID Ryszard Zimek, który zapozna uczestników z technikami fotogrametrycznymi, umożliwiającymi tworzenie modeli 3D obiektów. Prowadzący przedstawi cały proces – od wyboru i przygotowania sprzętu, przez właściwe wykonanie zdjęć, po ich profesjonalną obróbkę, składanie modelu w specjalnej aplikacji, optymalizację siatki, eksport i przygotowanie tekstur na potrzeby publikacji online.

Podczas drugich warsztatów, prezes Fundacji Dajna Marcin Gładki omówi teoretyczne zagadnienia związane z możliwościami i ograniczeniami sprzętu oraz oprogramowania, a także proces planowania i wykonywania prac terenowych oraz ich późniejszego opracowania. Ponadto, przedstawi praktyczne rozwiązania, dzieląc się około 20-letnim doświadczeniem w digitalizacji obiektów z różnych epok.

Więcej o konferencji: Międzynarodowa konferencja ETHER – Eternal Heritage / Wieczne Dziedzictwo