Archeologia ogrodów historycznych odgrywa istotną rolę w zachowaniu dziedzictwa kulturowego. W dniach 6 – 8 września w Zamku Krzyżtopór w Ujeździe, odbędzie się międzynarodowa konferencja poświęcona archeologii ogrodów historycznych. Organizatorami wydarzenia jest Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Stowarzyszenie Zamku Krzyżtopór w Ujeździe. Rejestracja uczestników została zamknięta. Zapraszamy do oglądania transmisji internetowej.

Narodowy Instytut Dziedzictwa posiada duże doświadczenie w prowadzeniu badań nad archeologią ogrodów historycznych. Eksperci NID zrealizowali wiele szeroko zakrojonych prac w obiektach o wyjątkowym znaczeniu dla dziedzictwa polskiej sztuki ogrodowej, przeprowadzając je m.in. w Ogrodach w Wilanowie, Podhorcach i Ogrodzie Branickich w Białymstoku. Opracowane metody badawcze znalazły również zastosowanie w Parku Mużakowskim w Łęknicy oraz podczas badań nad pałacowymi ogrodami Zamku Krzyżtopór w Ujeździe, gdzie odkryto fascynujące pozostałości kamiennej architektury ogrodowej.

Celem międzynarodowej konferencji naukowej „Archeologia ogrodów historycznych” jest stworzenie platformy do wymiany wiedzy i doświadczeń z zakresu archeologii ogrodowej, wspierając jednocześnie procesy konserwatorskie związane z zabytkowymi ogrodami. W ciągu trzech dni konferencji, wybitni praktycy w dziedzinie archeologii ogrodowej wygłoszą blisko 30 referatów, przybliżając tajemnice ogrodów z różnych regionów Europy. Jedna z sesji zostanie poświęcona historii, badaniom i planowanej przyszłości ogrodów Zamku Krzyżtopór w Ujeździe.

Program międzynarodowej konferencji naukowej „Archeologia ogrodów historycznych”:

Dzień pierwszy

Otwarcie konferencji:

• Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa
• Krzysztof Lipiec, poseł na Sejm RP
• Andrzej Gołembnik, członek Rady Naukowej Konferencji, Stowarzyszenie Zamek Krzyżtopór w Ujeździe

Wykład inauguracyjny:

• Brian Dix (Wielka Brytania), Hampton Court jako przykład kompleksowej realizacji od badań po odbudowę

Sesja 1

Prowadzący: Brian Dix

• Dorota Sikora (Narodowy Instytut Dziedzictwa, Polska), Archeologia ogrodów jako źródło wiedzy o ogrodach historycznych
• John Watkins (English Heritage, England), Archeologia jako kluczowe narzędzie do prowadzenia i zarządzania renowacją zabytkowych ogrodów
• Lionella Scazzosi, Raffaella Laviscio, Carlo Schiesaro (Politecnico di Milano, ABC departement, Italy), Włoskie podejście do ogrodów historycznych i archeologii: idea palimpsestu i studia przypadków
• Annick Heitzmann (Château de Versailles, France), Archeologia ogrodów w Wersalu
• Emilia Jastrzębska, Jakub Brochocki (Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Polska), Badania archeologiczne w Łazienkach Królewskich
• Volodymyr Herych (Ukraine), Wykopaliska archeologiczne na terenie rezydencji Żowkwa

Sesja 2

Prowadzący: Andrzej Gołembnik

• Geert Vynckier (Erfgoedonderzoeker Archeologie Agentschap Onroerend Erfgoed, Koninkrijk België), Wykopaliska w ogrodzie dziedzińcowym zamku w Gaasbeek. Jak  wyniki badań przyczyniają się do renowacji
• Natascha Lensvelt (Ministerie van Cultuur, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Nederland), Archeologia ogrodów w Holandii. Renowacja ogrodu zamku Duivenvoorde
• Maria João de Sousa (Palácio Nacional e Jardins de Queluz, Portugal), Archeologia w rekonstrukcji ogrodu romantycznego: Pałac Narodowy Queluz – Sintra
• Michal Vágner (Masarykova Univerzita, Česká republika), Miroslav Dejmal (Česká republika), Jakub Šimík (Masarykova Univerzita, Česká republika), Multidyscyplinarne badania archeologiczne i konserwacja zabytków wystroju ogrodów zamku Pernštejn
• Anna Andréasson Sjögren (Stockholms universitet, Sverige), Średniowieczne ogrody – nowa wiedza z zapisów archeologicznych
• Aja Guldåker (Kulturhistoriska föreningen för södra Sverige), Od umysłu księdza Jacoba Nicolai Wilse do miedziorytu przedstawiającego najstarszy udokumentowany ogród w Norwegii. Różne aspekty badań norweskich ogrodów historycznych
• Giorgio Vassena, prof. Francesco Fassi, Luigi Fregonese, Luca Perfetti, Achille Cristiana(Università di Brescia/Politecnico di Milano, Italia), Zintegrowane zaawansowane techniki kompleksowej cyfryzacji ogrodów historycznych (dokładne badanie ogrodów historycznych przy użyciu różnych zintegrowanych technik mapowania mobilnego)
• Giorgia Rossi (Università di Brescia, Italia), prezentacja osiągnięć zespołu GEXCEL

Dzień drugi

Wykład otwierający:

• Paweł Jaskanis (Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Polska), Badania archeologiczne w definiowaniu genius loci – przykład rezydencji wilanowskiej

Sesja 3

Prowadzący: Paweł Jaskanis

• Andrzej Gołembnik (INCEDO3D, Polska), Prawda materialna czy prawda formalna − rozważania o wiarygodności źródeł archeologicznych z badań archeologicznych prowadzonych w latach 2003−2011 w rezydencji króla Jana III w Wilanowie
• Karin Lindeblad, Ann-Mari Hållans Stenholm, Annika Nordström (Statens historiska museer, Sverige), Swedish Garden Archeology z historią badań, metodami, analizami i niektórymi studiami przypadków ze Sztokholmu i Uppsali (ogród botaniczny Carl von Linnés)
• Alexandru Mexi (Institutul Național al Patrimoniului „Vasile Goldiș” Universitatea de Vest din Arad, România), Archeologia ogrodowa jako narzędzie badań i ochrony ogrodów historycznych Gardens – okolice Bukaresztu
• Renata Stachańczyk (Narodowy Instytut Dziedzictwa), Badania archeologiczne jako element procesu konserwatorskiego w parku zabytkowym – przykład Parku Mużakowskiego
• Heike Tenzer (Landesamt für Denkmalpflege und Archäologie Sachsen Anhalt, Deutschland) − Ogród oranżerii w parku zamkowym Harbke – klejnot sztuki ogrodowej  w Saksonii-Anhalt na przestrzeni wieków
• Cécile Travers (Archéoverde, La France), Archeologiczny wkład w wiedzę o angielsko-chińskim parku z końca XVIII wieku – domena Méréville
• Carlos Caballero (Arqueólogo, España), Interwencje archeologiczne w Jardín del Príncipe w Aranjuez

Sesja 4

Prowadzący: Renata Stachańczyk

• Roman Marcinek (Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków, Polska), Kwerenda archiwalna jako podstawa badań terenowych
• Tomasz Herbich (Polska Akademia Nauk, Polska), Neil Linford (Geophysics Team, Historic England), Metody geofizyczne w przestrzeni ogrodów historycznych
• Miron Bogacki (Uniwersytet Warszawski, Polska), Dogłębna analiza fotografii lotniczej
• Andrzej Koss (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Polska), Andrzej Gołembnik (INCEDO3D, Polska), Piotr Zambrzycki (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Polska), Dotychczasowe badania archeologiczne i prace konserwatorskie w ogrodach Zamku Krzyżtopór
• Tomasz Kuls (Teka, Polska), Znaczenie analizy formalnej i przestrzennej w rekonstrukcji historycznych ogrodów zamku Krzyżtopór
• Piotr Matyjasek (TPI, Polska), Inwentaryzacja pomiarowa z powietrza jako podstawa przestrzennej bazy danych
• Prezentacja osiągnięć zespołu TPI

Dzień trzeci

• Podsumowanie konferencji – Brian Dix,
• Dyskusja o przyszłości archeologii ogrodowej – tezy do „Karty Chrzistopora”

Conference program in English

Transmisja internetowa z konferencji będzie dostępna po jej zakończeniu na kanałach TV NID. Wydarzenie będzie dostępne w języku polskim i angielskim.

Rada Naukowa konferencji: Brian Dix, Geert Vynckier, Andrzej Gołembnik.

Sekretarz konferencji: dr Renata Stachańczyk (NID).

Dodatkową atrakcją dla uczestników konferencji będzie wystawa wybranych archiwaliów ze spuścizny po prof. Gerardzie Ciołku, która znajdują się w zasobach NID. Ponad 21 tysięcy dokumentów z tej kolekcji zostało zdigitalizowanych i jest dostępnych online na portalach NID: Dokumenty – Archiwum.Zabytek.pl oraz NID | Dokumentacja (zabytek.gov.pl).

Organizatorzy międzynarodowej konferencji naukowej „Archeologia ogrodów historycznych”: Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Stowarzyszenie Zamku Krzyżtopór w Ujeździe.

Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Piotr Gliński oraz Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków.

Organizacja międzynarodowej konferencji „Archeologia ogrodów historycznych” została sfinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.