Narodowy Instytut Dziedzictwa ma przyjemność ogłosić wyniki pierwszej edycji Programu dotacyjnego „Niematerialne – przekaż dalej”, który ma na celu wspieranie projektów dotyczących zjawisk wpisanych na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Program został zainaugurowany z okazji dwóch ważnych jubileuszy: 20. rocznicy przyjęcia Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz 10. rocznicy Krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W pierwszej edycji Programu dotacyjnego „Niematerialne – przekaż dalej” przyznano dofinansowanie na realizację 11 projektów.
Wyniki Programu „Niematerialne – przekaż dalej” 2023
W ramach pierwszej edycji, zostało przyznane dofinansowanie 11 projektom, których celem jest wzmocnienie przekazu pokoleniowego, ochrona i popularyzacja zjawisk niematerialnego dziedzictwa. Organizacje pozarządowe złożyły łącznie 50 wniosków o dofinansowanie na kwotę ponad 1,8 mln zł. Z powodu błędów formalnych, 7 wniosków zostało odrzuconych.
Oceny wartości merytorycznej projektów dokonał Zespół sterujący, składający się z ekspertów w dziedzinie dziedzictwa niematerialnego. Druga część oceny – pod kątem strategicznej zgodności z celami Programu oraz organizacyjnych warunków i możliwości wykonania zadań – została wykonana w Narodowym Instytucie Dziedzictwa.
Zgodnie z regulaminem Programu, dofinansowanie może być przyznane zadaniom, które w wyniku oceny otrzymały co najmniej 70 pkt. Taką ocenę uzyskało 16 wniosków, jednak środki przeznaczone na dofinansowania w ramach Programu (300 000 zł) były niewystarczające do wsparcia realizacji wszystkich tych zadań. Przy rozpatrywaniu wniosków złożonych do Programów dotacyjnych Narodowy Instytut Dziedzictwa od lat kieruje się zasadą przyznawania dofinansowania na realizację zadań w takiej wysokości, by pozwoliła Beneficjentowi na jak najpełniejsze wykonanie założonych celów i wskaźników. W związku z tym, na podstawie § 10 ust. 16 regulaminu Programu, została podjęta decyzja o podniesieniu progu punktowego do 74 pkt. Dofinansowanie otrzymało ostatecznie 11 projektów.
O Programie
Program „Niematerialne – przekaż dalej” ma na celu zwiększanie wiedzy społeczeństwa na temat roli niematerialnego dziedzictwa w kulturze lokalnej i ogólnopolskiej. Realizowane w ramach Programu działania mają również na celu aktywizację społeczności lokalnych oraz budowanie sieci współpracy w zakresie poznawania, ochrony i opieki nad dziedzictwem niematerialnym.
Na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego znajdują się obecnie 73 wpisy, które reprezentują różnorodne przejawy żywego dziedzictwa niematerialnego z terenu Polski. Wśród wpisów na liście znajdują się m.in. tradycje hafciarskie w Dobrzeniu Wielkim, tradycje kulturowe górniczych orkiestr dętych z Górnego Śląska oraz tkanie rękawic furmańskich przez Czarnych Górali.
Program adresowany jest do organizacji pozarządowych, które są Depozytariuszami zjawisk wpisanych na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, albo współpracują z Depozytariuszami (w ramach przygotowanego projektu).
W ramach Programu wnioskodawcy mogli ubiegać się o dofinansowanie zadań związanych ze zjawiskami wpisanymi na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, obejmujących:
- Dokumentowanie elementów niematerialnego dziedzictwa: Program zachęcał do przeprowadzania działań mających na celu dokładne udokumentowanie niematerialnego dziedzictwa. Dzięki temu możliwe było pogłębienie wiedzy na temat tych zjawisk, ich trwałe zachowanie oraz popularyzacja lokalnego niematerialnego dziedzictwa.
- Projekty wspierające międzypokoleniowy przekaz wiedzy i umiejętności: Program dążył do promowania przekazywania wiedzy i umiejętności związanych z niematerialnym dziedzictwem między różnymi pokoleniami. Projekty realizowane w tej dziedzinie miały na celu nabycie nowych kompetencji we wszystkich dziedzinach związanych z danym zjawiskiem.
- Działania edukacyjne w celu wzmocnienia świadomości społecznej: Program wspierał inicjatywy edukacyjne mające na celu podniesienie świadomości społecznej, szczególnie wśród młodego pokolenia, na temat roli niematerialnego dziedzictwa w kulturze lokalnej i ogólnopolskiej. Dzięki tym działaniom społeczeństwo miało lepsze zrozumienie i większą świadomość wartości tych dziedzictw.
Budżet Programu na 2023 r. wyniósł łącznie 300 000 zł. Można było wnioskować o dofinansowanie w przedziale od 5 000 zł do 50 000 zł.
Narodowy Instytut Dziedzictwa podjął już starania w sprawie uruchomienia kolejnych edycji Programu w przyszłych latach.
Program „Niematerialne – przekaż dalej” realizowany jest ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.