Okres napoleoński to czas formowania się koncepcji narodu, demokratyzacji społeczeństwa oraz dramatycznych bitew. W 2004 roku Charles Bonaparte zainicjował powstanie Europejskiej Federacji Miast Napoleońskich, która zrzesza ponad 50 ośrodków związanych z dziejami napoleońskimi. W ramach cyklu #Szlaki Kulturowe EDD przybliżamy historię i działanie Szlaku Napoleońskiego, który w 2015 roku otrzymał certyfikację Szlaku Kulturowego Rady Europy.
Napoleon Bonaparte (1769–1821) był wybitnym przywódcą politycznym, który jako władca Francji przez ponad dekadę wywierał znaczący wpływ na dzieje Europy.
Rada Europy tak uzasadnia certyfikację Szlaku Napoleońskiego:
„Dziedzictwo historyczne epoki napoleońskiej ma charakter ogólnoeuropejski, zawsze było bliskie większości krajów kontynentu. W znacznym stopniu przyczyniło się do ukształtowania obecnego układu geopolitycznego oraz rozwoju <<idei europejskiej>>”.
W skład Szlaku wchodzi obecnie około 50 miast w ponad 10 krajach. W projekcie uczestniczą trzy, polskie miasta: Pułtusk, Lidzbark Warmiński oraz Bolesławiec.
W Pułtusku miała miejsce bitwa podczas wojny z IV koalicją (1806 – 1807 r.), kiedy to korpus marszałka Lanessa dwukrotnie zmusił siły rosyjskie do odwrotu. Mimo że bitwa nie była rozstrzygająca, nazwa miasta znalazła się na Łuku Tryumfalnym w Paryżu. Napoleon Bonaparte gościł w Pułtusku dwukrotnie: od 29 grudnia 1806 r. do 1 stycznia 1807 r. i 30 stycznia 1807 r. Do dziś istnieje dom przy ul. Rynek 29, w którym nocował. Druga bitwa pod Pułtuskiem, stoczona 16 maja 1807 r. przez korpus bawarski z Rosjanami, była mniej znacząca, ale także pomyślna dla wojsk napoleońskich.
Lidzbark Warmiński również ma swoje miejsce w historii napoleońskiej. Bitwa, która odbyła się tam 10 czerwca 1807 r. – znana jako bitwa pod Heilsbergiem (dawna nazwa Lidzbarka) – była największym starciem napoleońskim na terenach dzisiejszej Polski. Wojska Napoleona pokonały siły prusko-rosyjskie generała Bennigsena. Bitwa nie przyniosła rozstrzygnięcia, obie strony poniosły duże straty, jednak nazwa miasta Heilsberg również znalazła się na Łuku Tryumfalnym w Paryżu.
Dzieje napoleońskie łączą się też z Bolesławcem. Napoleon Bonaparte zatrzymywał się tam pięciokrotnie: 16 lipca 1807 r. – po zwycięskiej kampanii pruskiej; 29 maja 1812 r. i 13 grudnia 1812 r. – w związku z kampanią rosyjską oraz 25-26 maja 1813 r. i 7 czerwca 1813 r. w trakcie kampanii sasko-śląskiej. Nocował w kamienicy przy ul. Rynek 28 oraz w hotelu „Pod Czarnym Orłem” (obecnie zrekonstruowany). O czasach napoleońskich w Bolesławcu przypominają również pomniki rosyjskiego feldmarszałka Kutuzowa, który zmarł tu w 1813 r. oraz upamiętnienie Rosalie von Bonin, która w 1807 r. pojmała francuskiego generała.
Turyści wędrując po Szlaku Napoleońskim mają okazję poznać zróżnicowanie geograficzne tego dziedzictwa oraz jego wartość historyczną, kulturową i wspólnotową. Szlak ma na celu integrować europejskie miasta, w których organizowane będą różnego rodzaju atrakcje m.in. wystawy, wycieczki, prelekcje dla dzieci i młodzieży.
