06 maja 2024 r. w Warcie odbyło się uroczyste otwarcie wystawy „Wycieczka w przeszłość”. Wystawę zorganizował Zarząd Stowarzyszenia im. Ireneusza Ślipka na rzecz dialogu polsko-żydowskiego w Warcie, które współpracuje z łódzkim Oddziałem Terenowym NID.

Wystawa ma na celu przybliżenie dziejów społeczności żydowskiej w Warcie oraz Błaszkach. Stanowi pokłosie złożenia na terenie tutejszego cmentarza żydowskiego odnalezionych niedawno licznych fragmentów macew z nieistniejących już nekropolii błaszkowskich. Otwarciu wystawy towarzyszyło rozstrzygnięcie IV Regionalnego Konkursu im. Ireneusza Ślipka pt. „Warta – historia żydowskiego miasteczka w obrazach – ilustracja do tekstu”.

W wydarzeniu udział wzięli członkowie rodziny patrona Stowarzyszenia – Ireneusza Ślipka, burmistrzowie Warty i Błaszek, młodzież z lokalnych szkół wraz z opiekunami, społecznicy i mieszkańcy miasta. Narodowy Instytut Dziedzictwa tego dnia reprezentowali pracownicy Oddziału Terenowego w Łodzi.

Ekspozycja ma charakter stały, jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych, plansze informacyjne umieszczono na zewnętrznej stronie ogrodzenia cmentarza, który również warto zwiedzić. Można to zrobić w towarzystwie społecznego opiekuna cmentarza (kontakt do osób, które oprowadzają po cmentarzu znajduje się na tablicy informacyjnej przy wejściu na teren cmentarza).
Uroczystości zakończył wieczór pamięci o ofiarach II wojny światowej, który odbył się na warckim rynku.

Przybycie pierwszej większej grupy ludności żydowskiej do Warty nastąpiło w połowie XVI wieku. Była to grupa, która uciekała z Czech przed kontrreformacją. Wkrótce potem miała powstać gmina żydowska. Stary cmentarz żydowski w Warcie zlokalizowany był w strefie śródmiejskiej, na północ od świątyni. Kiedy liczba ludności wyznania mojżeszowego wzrosła i odbywało się coraz więcej pochówków, zaczęło brakować miejsca na kolejne groby. Ze względu na otaczającą obiekt tkankę zabudowy miejskiej, jego granic nie można było przesunąć. Wymuszało to otwarcie kolejnej nekropolii. W przypadku Warty przepełnienie nastąpiło zapewne pod koniec XVIII w. Od początku kolejnego stulecia pogrzeby odbywały się już w nowej lokalizacji, przy ul. Deczyńskiego. Najstarszy zachowany tam nagrobek pochodzi z 1812 r. 

Więcej na temat historii cmentarzy żydowskich w Warcie przeczytasz na portalu zabytek.pl.