20 kwietnia, Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków świętowaliśmy w kolejnym pomniku historii – tym razem w Pułtusku. W Bazylice kolegiackiej Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie odbył się wykład i prezentacja zabytku oraz jego historycznych organów, po którym uczestnicy odwiedzili Muzeum Regionalne w Pułtusku i pojezuickie piwnice.

Regionalne obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków w województwie mazowieckim odbyły się 20 kwietnia, w Pułtusku, pod hasłem „Kolegiata w Pułtusku – perła Mazowsza – pomnik historii i jego dzieje”.

Miejsce spotkania było nieprzypadkowe, ponieważ Bazylika kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie od 30 grudnia 2018 roku uznana jest za pomnik historii, a motywem przewodnim tegorocznych obchodów MDOZ jest jubileusz 30-lecia pomników historii, o którym pisaliśmy szerzej tutaj.

Szczególną wartość historyczną świątyni potwierdza jej związek z wybitnymi postaciami oraz fakt, że w podziemiach kościoła spoczywa zamożna szlachta i część biskupów płockich. O wybitnej wartości artystycznej świadczą natomiast oryginalne rozwiązania architektoniczne i bogaty wystrój malarski. Mimo zawirowań historycznych i częstych klęsk żywiołowych, a w związku z tym remontów i przebudów, zabytek zachował swój autentyzm. W połowie XVI w. późnogotycka świątynia została przebudowana w stylu renesansowym. Jej najbardziej charakterystycznym elementem jest oryginalne sklepienie kolebkowe o długości około 60 m ciągnące się przez całą długość nawy i prezbiterium, pokryte unikatową pod względem skali i programu treściowo–ideowego dekoracją malarską. Jej dopełnieniem są renesansowe, iluzjonistyczne freski we wnętrzu kaplicy wybudowanej w latach 1553-1554 dla biskupa Andrzeja Noskowskiego. Szesnastowieczne polichromie zachowane na sklepieniu oraz w kaplicy są największym na ziemiach polskich i doskonale zachowanym zespołem renesansowych malowideł. Więcej na temat świątyni przeczytasz na naszym portalu zabytek.pl.

Spotkanie otworzyło powitanie gości przez proboszcza parafii pw. Św. Mateusza, ks. kan. mgr Jarosława Arbata. Następnie głos zabrali przedstawiciele współorganizatorów wydarzenia. Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyna Zalasińska podkreśliła wartość wyróżnionych mianem „pomników historii” obiektów oraz ideę świętowania Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków w całej Polsce, w dużych i małych ośrodkach, tam gdzie są najcenniejsze zabytki. Kolejne przemówienia i powitania należały do Burmistrza Miasta Pułtusk, Wojciecha Gregorczyka, Andrzeja Popowicza – Dyrektora Muzeum Regionalnego w Pułtusku oraz Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Marcina Dawidowicza.

Po oficjalnym otwarciu obchodów, prelekcję na temat – „Kolegiata w Pułtusku – pomnik historii na tle materialnego i niematerialnego dziedzictwa miasta” wygłosił dr hab. Radosław Lolo z Wydziału Historycznego Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora. Następnie dr Paulina Biernacka z Muzeum Regionalnego w Pułtusku oprowadziła gości po obiekcie, omawiając jego architekturę oraz wyposażenie. Spotkanie w Bazylice zakończyła prezentacja zabytkowych organów z roku 1830/1938 przeprowadzona przez kierowniczkę zespołu ds. organów historycznych NID – dr hab. Małgorzatę Trzaskalik-Wyrwę.

Na zakończenie spotkania uczestnicy odwiedzili obiekty Muzeum Regionalnego w Pułtusku, w tym pojezuickie piwnice oraz dawną wieżę ratuszową, które przez cały dzień można było zwiedzać za darmo.

Wydarzenie zostało zorganizowane przez Oddział Terenowy NID w Warszawie oraz Dział Zarządzania Dziedzictwem i Analiz Wpływu Zmian Klimatu na Dziedzictwo NID, w partnerstwie z Parafią pw. Świętego Mateusza w Pułtusku, Muzeum Regionalnym w Pułtusku i Gminą Pułtusk.

Patronat honorowy nad wydarzeniem objęła Bożena Żelazowska, Generalny Konserwator Zabytków, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Organizacja obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków została sfinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.