17 stycznia, w kinie Kultura w Warszawie odbyła się premiera filmu dokumentalnego w reżyserii Tomasza Grzywaczewskiego pt. „Wymazać Naród”. Film zrealizowany na zlecenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa, ukazuje rosyjskie zbrodnie na dziedzictwie kulturowym Ukrainy, jak również sposoby zabezpieczania i próby ochrony niszczonych obiektów. W wydarzeniu udział wzięli wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego, prof. Piotr Gliński oraz Ambasador Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej, Wasyl Zwarycz.
Od pierwszych dni wojny bezcenne zabytki, budowle sakralne, muzea i stanowiska archeologiczne o wyjątkowym znaczeniu dla historii nie tylko Ukrainy, ale całego wielokulturowego regionu Europy Środkowej padają ofiarą rosyjskich najeźdźców. Dokument “Wymazać naród” w reż. Tomasza Grzywaczewskiego pokazuje, jakie zniszczenia dokonały wojska Federacji Rosyjskiej od 24 lutego ubiegłego roku na dziedzictwie kulturowym Ukrainy. Dokument przedstawia nie tylko krzywdę ludzką, ale także celowo zniszczenie przez wojska rosyjskie muzea, kościoły, biblioteki, tak, jakby naród ukraiński nie mógł się odrodzić.
Przed premierowym pokazem, zorganizowanym w stołecznym kinie Kultura, wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego, prof. Piotr Gliński podkreślił, że już za miesiąc będziemy obchodzili rocznicę napaści Rosji na Ukrainę.
– Jednym z oczywistych celów tej napaści było zanegowanie i unicestwienie narodu ukraińskiego. A więc nie tylko fizycznie społeczeństwa ukraińskiego, narodu, materialnie budynków, ale także kultury i tożsamości ukraińskiej. (…) Nie wiem, czy paradoksalnie – myślę, że w sposób naturalny i bardzo wspaniały – okazało się, że właśnie siła narodu, wspólnoty, tożsamości okazała się tu decydująca. Ukraińcy jako nowoczesny naród, potrafią bronić siebie, a także obronić Europę i całą cywilizację – powiedział minister kultury.
Wicepremier zwrócił również uwagę, że w przeddzień wybuchu wojny, w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego został powołany zespół odpowiedzialny za wsparcie dla Ukrainy. Przypomniał, że przekształcił się on w Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie, które działa w ramach Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
– Działanie Centrum polega na zbudowaniu całej sieci instytucji, ludzi dobrej woli, którzy są zaangażowani w to wsparcie. Podstawą jest kontakt z naszym ukraińskim partnerem – Ministerstwem Kultury i Polityki Informacyjnej, ale także z ukraińskimi instytucjami. Jestem w ciągłym kontakcie z ministrem Ołeksandrem Tkaczenką. Bardzo pomaga nam nasze dotychczasowe doświadczenie, gdyż od lat mieliśmy dobre kontakty w kwestii polskiego dziedzictwa na wschodzie. Współpracowały nasze archiwa, muzea czy galerie – mówił szef resortu kultury.
Ambasador Ukrainy w RP, Wasyl Zwarycz podziękował twórcom dokumentu i zauważył, że film pokazuje rzeczywistość, ale także niezłomność narodu ukraińskiego.
– Rosja, Putin od początku chcieli zniszczyć nas jako naród, zniszczyć naszą tożsamość. Ale tak naprawdę zniszczył coś takiego jak kultura rosyjska. W naszej świadomości dzisiaj kultura rosyjska kojarzy się z bestialstwem, brutalnością, barbarzyństwem, gwałtami, kradzieżami, terroryzmem.
W filmie „Wymazać Naród” w reż. Tomasza Grzywaczewskiego zostały pokazane celowe zniszczenia ukraińskich zabytków od Czernichowa, przez Iwanków, Kijów, Charków, aż po Izium i Bohorodyczne na wschodzie Ukrainy. Zbrodnie dokonywane na dziedzictwie kultury świeckiej i sakralnej, od zabytków archeologicznych po współczesne biblioteki i szkoły. Wypowiedzi ukraińskich przedstawicieli świata kultury pokazują obraz celowej walki barbarzyńskiego najeźdźcy z ukraińską tożsamością.
We wtorkowej projekcji towarzyszył panel dyskusyjny pt. „Ocalić kulturę Ukrainy”, w którym udział wzięli:
– Anastasiia Cherednychenko, wiceprzewodnicząca ICOM Ukraine
– Piotr Ługowski, szef Programu Ochrona w Narodowym Instytucie Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
– Marek Lemiesz, ekspert Narodowego Instytutu Dziedzictwa
– moderator: Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Film „Wymazać Naród” został zrealizowany na zlecenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa w ramach działań Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie i sfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Film dostępny jest na kanale TV NID na YouTube.
